(Fractura ossium), opheffing van den normalen samenhang van de beenige lichaamsdeelen, in den regel veroorzaakt door geweld (traumatische fractuur), soms ook zonder aantoonbaar geweld bij veranderingen in de beenstructuur (spontane of pathologische fractuur), zooals voorkomt bij gezwel vorming, ontsteking of voedingsstoornis in het been. De samenhang kan geheel zijn opgeheven (Fractura completa) of slechts ten deele, zoodat de beenstukken niet geheel los van elkaar zijn (Fractura incompleta).
Naar de wijze van breken onderscheidt men: b. door afscheuring, door buiging, door afdraaiing, door indrukking, door verbrijzeling. Het been kan breken op de plaats van het inwerkend geweld (directe fractuur) of op een afstand daarvan (indirecte fractuur).Verschijnselen;
1° plaatselijke zwelling door bloeduitstorting, omdat steeds bloedvaten mede verwond worden;
2° plaatselijke drukpijnlijkheid;
3° plaatselijke misvorming;
4° abnormale stand; deze ontstaat direct door het inwerkend geweld, door de zwaartekracht en door de reflectorisch optredende spiertrekkingen;
5° abnormale beweeglijkheid;
6° het voel- en hoorbaar wrijven der beenstukken over elkaar (crepitatie);
7° onbruikbaarheid van het gewonde lichaamsdeel. Als complicaties kunnen optreden verlamming door verwonding van zenuwen, verwonding der huid (Fractura complicata), waarbij geheel nieuwe gevaren optreden door de kans op infectie.
Verloop.
Vanuit de wondvlakten wordt nieuw granulatieweefsel gevormd, overgaande in bindweefsel, dat de breukstukken omhult. Meestal wordt in het beenweefsel na een aantal weken nieuw been gevormd (beenweer of callus). Geschiedt dit zeer laat, dan spreekt men van vertraagde callusvorming; wordt de breuk niet meer vast, dan spreekt men van pseudarthrose.
Behandeling.
De eerste behandeling tracht met een noodverband (spalken) de beenstukken zoo te fixeeren, dat verdere complicaties of verschuivingen der breukstukken bij het transport voorkomen worden. Bij de eigenlijke behandeling is het beginsel om de callus te laten groeien bij goeden stand der breukstukken. Daartoe moeten de breukstukken in den goeden stand gebracht worden (gezet, gereponeerd), al of niet onder verdooving in één zitting of door langzame rekking in een > rekverband. De goede stand wordt onderhouden door een fixeerend verband (spalkverband, gipsverband) of in een rekverband. Gelukt de repositie niet langs dezen weg, dan wordt operatie noodig, evenals bij pseudarthrose en verlammingen.
Bij gecompliceerde fractuur is de eerste zorg voorkomen en bestrijden der infectie.
Krekel.
