Autograaf - ( Gr. autos = zelf, graphein = schrijven), eigenlijk door een auteur zelf geschreven werk of document. Uit de oudheid zijn geen, uit de M.E. slechts weinig autografen bekend, o.a. van Ordericus Vitalis, Robert de Monte, Sigebert van Gembloux, Matthaeus Parisiensis, Joinville, Thomas van Kempen, Brugman.
Vergelijking van twijfelachtige handschriften met zeker-echte a. kan leiden tot het ontdekken van nog onbekende a. Er dient verder op gelet te worden, of de auteur of bekenden van hem getuigen, dat hij dit exemplaar zelf heeft geschreven; onderzocht dienen te worden ouderdom en zoo mogelijk herkomst van het perkament of papier. Vooral van belang zijn de fouten of weglatingen in den tekst; sommige kunnen onmogelijk door den auteur zelf gemaakt zijn en verraden den copist. In de diplomatiek wordt a. vaak gebruikt als synoniem van zie origineel; ook voor de handteekening van den uitvaardiger eener oorkonde. Het monogram was, althans in later tijd, het werk van een schrijver; de vroegere vorsten trokken eigenhandig een of twee lijnen in dit monogram of signum manuale, dat aldus hun a. kan genoemd worden. Bij het toenemend gebruik van zegels kwam de autograaf-onderteekening in onbruik, om later (14—15e eeuw) weer in zwang te komen.
Sinds de 16e eeuw zijn allerlei autograaf-documenten in omloop. Verzameling van autograaf-brieven en -stukken heeft vooral plaats sinds de 17e eeuw. Beroemde verzamelaars van a. waren graaf de Béthune († 1665), Loménie de Brienne († 1638), de beide Dupuy’s († 1651 en † 1656), Baluze († 1718), e.a. De Bibl. Nationale van Parijs en het British Museum bezitten groote collecties.
In Nederland en Duitschland verzamelden vooral professoren en studenten a. van vrienden in speciale albums: alba amicorum. Een belangrijke handel in a. ontstond en zelfs tijdschriften, waarin de a. van beroemde personen werden behandeld. De handelswaarde van een a. hangt ervan af, of het een geheel stuk is of alleen de onderteekening van een bekende persoonlijkheid en of voluit dan wel afgekort (signature coupée) onderteekend is. Veel valsche a. zijn echter in omloop.
Lit.: Fontaine, Manuel de l’amateur d’autographes (Parijs 1836); Th. Delarue, Isographie des hommes célèbres (Parijs 1843); Günther-Schulz, Handbuch für Autographensammler (Leipzig 1856); F. Netherclift, The Handbook of Autographs (Londen 1862); Revue des autographes (Parijs 1866 vlg.); Encyclopedia Brittanica (13 III, 45-47). Lampen.