paus van 1061—’73, onmiddellijke voorganger van Gregorius VII, in wiens geest en met wiens steun hij de hervorming der Kerk reeds ter hand nam. * te Bagno bij Milaan, vóór zijn pausschap gewoon lijk Anselmus van Lucca geheeten, als priester werkzaam tegen de misbruiken in de Kerk dier dagen (simonie, schending van celibaat, leekeninvestituur), zoo een der grondleggers en leiders van de Pataria; 1067 bisschop van Lucca. Ofschoon wettig paus gekozen, zag hij het Duitsche hof bissch.
Cadalous van Parma als tegenpaus (Honorius II) tegenover zich stellen. Wordt echter ten slotte algemeen erkend. Geleerd en streng van zeden, in zijn bestuur zonder aanzien des persoons, roept Hendrik IV, Anno van Keulen e.a. tot verantwoording, bereidt de hervorming van Gregorius VII reeds krachtig voor. Gorris.