is een ingreep waarmee men beoogt door de dood een einde te maken aan een leven dat men vanwege een ongeneeslijke kwaal, lichamelijke of geestelijke minderwaardigheid, pijnen, verdriet e.d. zinloos of te ongelukkig acht. Meestal denkt men aan een zo pijnloos mogelijke en pijnstillende ingreep, waarbij gebruik gemaakt wordt van door een geneesheer te hanteren middelen der geneeskunde.
Doch ook dan verdient zij niet de naam van medische ingreep, daar zij niet in dienst staat van genezing en leven. Vooral in de laatste tijd wordt door sommigen er op aangedrongen de euthanasie wettelijk geoorloofd te verklaren.
In enkele landen (o.a. Tsjechoslowakije) gebeurde dit reeds, hoewel met vele beperkende voorwaarden.
Waar men dit nog niet bereikte, pleit men soms bij voorkomende euthanasie voor vrijspraak van de verpleger. De euthanasie is te verwerpen als zedelijk ongeoorloofd.
Als een rechtstreeks doden van zichzelf of een ander staat zij gelijk met zelfmoord of doodslag. Daarom mag en kan men ook anderen geen toestemming geven tot euthanasie en is de ingreep op anderen, met of zonder toestemming, steeds het rechtstreeks doden van een onschuldige en een inbreuk op het recht van mens en God.
Dit alles geldt ook voor het geval, waarin de dood toch spoedig te verwachten is en men de euthanasie slechts een verhaasten van de dood zou willen noemen. Waar het verhaasten doel is, doodt men en is het enige verschil dat de gedode dichter bij het einde stond.
Wettelijke geoorloofdheid zou behalve andere maatschappelijke nadelen schending van rechten en verzwakking van de eerbied voor het leven in de hand werken.
Daarom behoort de euthanasie zoals in het geldend Nederlandse strafrecht (art. 293) strafbaar te blijven.
Soms bedoelt men met euthanasie een ingreep die niet de dood beoogt doch alleen het wegnemen of verminderen van de pijn bij een stervende. Gebeurt het door middelen die het bewustzijn niet wegnemen, dan is het geoorloofd, doch wanneer dit tevens een schadelijke, de dood verhaastende invloed heeft, dan is er een gewichtige reden nodig, die ernstiger moet zijn naarmate de schadelijke uitwerking groter is.
Het mag niet gebeuren tegen de wil van de stervende, die bijv. de pijn om haar christelijke waarde wil dragen. Gebeurt het door middelen die voorgoed het bewustzijn ontnemen, dan is dit slechts geoorloofd bij een bijzonder ernstige reden en wanneer de stervende bovendien voldoende op het sterven is voorbereid, zowel wat de regeling van tijdelijke zaken betreft als wat zijn eeuwig heil aangaat (zie Leven). A. V. R.
