Neopaganisme is een 19e-eeuwse heropleving van het oude heidendom, beïnvloed door polytheïstische religies buiten Europa, Europese folklore, esoterie en hekserij.
Het was in wezen vanaf het einde van de 19e eeuw dat deze religieuze beweging vorm begon te krijgen, met als bekendste neopaganismen het neodruidisme en wicca.
De renaissance van de zogeheten 'Oude Religie' begon min of meer met de publicatie van 'Aradia - Het evangelie van de Heksen' door Charles Leland (1824-1903) in 1899. Het werd gevolgd door een aantal werken van Margaret Murray (1862-1963) en Robert Graves (1895-1985). De term 'oude religie' werd te pas en te onpas gebruikt voor een aantal voorchristelijke tradities waarin het vrouwelijke een grote rol speelde, zoals de cultus van Moeder Natuur en de Moedergodin, priesteressen, heksen en andere geïnitieerden. Tegelijkertijd vond er einde 19e eeuw een heropleving plaats van esoterische en occulte genootschappen, astrologie, hermetische kabbala, tarot enz. Hierin ontvouwde zich een nieuwe visie op de 'heks' zoals bijvoorbeeld in Gerald Gardners (1884-1964) beweging van de wicca. De nieuwe naam 'wicca' (oorspronkelijk betekende wicca mannelijke heks) beoogde onder meer een deel om de negatieve weerklank van 'hekserij' te vermijden.
Onder de noemer neopaganisme vallen verschillende bewegingen waarvan de aard en geografische spreiding zijn verbonden met die van de oude religies waar ze zich op inspireren. Zo baseert odinisme, of Ásatrú, zich op de Scandinavische mythologie, en komt het neodruidisme voor in de oude Keltische landen en de Angelsaksische wereld. Hellenisme of dodecathéisme is gebaseerd op de oude Griekse religie en Nova Roma op de religie van het oude Rome. Wicca, met enkele elementen uit de Angelsaksische folklore, verspreidde zich eerst in Groot-Brittannië en vervolgens naar Noord-Amerika (Canada en de Verenigde Staten).
