gedwongen dienstneming volgens geschreven lijsten (conscrire = op lijsten schrijven). De dienstplicht is een oorspronkelijk algemene mannenplicht.
Werd later geheel op de lagere standen gelegd (boerenlegers in Zweden b.v.). Sinds 1793 algemeen verplicht gemaakt in Frankrijk tijdens de revolutie, en begin 20ste eeuw in elke grondwet vastgelegd.
