XYZ van Amsterdam

J. Kruizinga, Gerrit Vermeer (2002)

Gepubliceerd op 22-06-2018

Zorgvlied

betekenis & definitie

Zorgvlied - Begraafplaats, Amsteldijk 273, wel een "monument vol monumenten" genoemd, werd in 1870 in gebruik genomen op de plaats waar eens het buiten Nooit Dor stond. De bewoners van dit buiten gaven veel aandacht aan hun tuin, zodat deze er het hele jaar door prachtig uitzag. Vele oude Amsterdamse families hebben op Zorgvlied, aangelegd door tuinarchitect Zocher*, hun familiegraven. Hoewel sedert de annexatie* van 1921 op Amsterdams grondgebied gelegen, is de begraafplaats feitelijk nog van de gemeente Nieuwer-Amstel*, van welke gemeente het wapen op het hek staat. De aula werd in 1931 gebouwd door J.

Mijnarends. Een aantal praalgraven vinden we op het oudste gedeelte, zoals die van de families Bouwmeester, Krasnapolsky, Schiller, Dorrepaal, Schaefer, Willink, Mirandolle en Otter-Knoll. Daar bevindt zich ook de gerestaureerde grafkelder van de familie Oscar Carré. In 1974 deden de nabestaanden van de familie afstand van de grafrechten; de grafkelder was er toen zeer slecht aan toe. Oscar Carré, achterkleinzoon van de stichter, stelde in 1977 adoptie voor door theater Carré*, maar in 1982 was de vraag wie verantwoordelijk was voor de restauratie (Amstelveen, Amsterdam of Carré) nog niet opgelost. In 1987 werd een commissie ingesteld, die het graf restaureerde. Ook tal van andere bekende Amsterdammers vonden op Zorgvlied hun laatste rustplaats, zoals de schrijfster Annie M.G. Schmidt* en de schaker Jan-Hein Donner. Een van de oudste graven is dat van de actrice Sophie de Vries, voor wie in 1892 een monument werd opgericht. Slechts een kleine steen geeft de plaats aan waar Louis Bouwmeester* werd begraven.

Op een brok bruin steen staat gegraveerd: "Arthur van Schendel, 5 maart 1874 - 11 september 1946". Tussen lage dennenbomen liggen de graven van Herman Heijermans* en van zijn vrienden Israël Querido* en Jan van Zutphen*. Hildo Krop* verzorgde zijn eigen grafsteen, die duidelijk opvalt. In één graf verenigd zijn de operazanger Désiré Pauwels, zijn vrouw, de actrice Sophie Pauwels-van Biene* en hun zoon François Pauwels, de strafpleiter, dichter en romanschrijver. Er zijn graven van toneelspelers (o.a. van Mien Duymaer van Twist, Paul Huf, Jan en Beppie Nooy*, Johan en Hans Kaart), van musici (o.a. van componiste en pianiste Henriette Bosmans, de componist Emile Enthoven en de zangeres Hélène Cals) en andere bekende personen als Johan Braakensiek* (illustrator), Arnold Willem Groote* (ontwerper stenosysteem) en prof. A.H. de Hartog* (theoloog). Op Zorgvlied liggen ook drie van de acht Amsterdamse Joffers* begraven, namelijk Nelly Bodenheim*, Ans van den Berg* en Coba Surie*. In eigen stijl uitgevoerd is het graf van Eduard Cuypers* (architect van het gebouw van het Algemeen Handelsblad* en de Effectenbeurs*) en op het nieuwe gedeelte ligt het graf van de dichter Victor E. van Vriesland. De toegangshekken van Zorgvlied (vier hekken, verdeeld over twee dubbele poorten, die uit 1926 dateren) werden in 1982 op last van het gemeentebestuur van Amstelveen voor ƒ 50.000 gerestaureerd. Voor het laatst zijn de hekken met de poorten opnieuw gerestaureerd in 1993.

Han Peekel, 90 jaar Carré, 1977; C. Driessen, Begraafplaats Zorgvlied, rustplaats vol bekende namen, O.A. 1977, 369; id., Zorgvlied - een monument vol monumenten, O.A. 1980, 286; Ernest Kurpershoek e.a., Zorgvlied, de geschiedenis van een begraafplaats, 1995.

< >