Panoramagebouw - In 1879 werd een stuk van de Nieuwe Prinsengracht gedempt en werd door de Panorama-maatschappij op het van de gemeente verkregen stuk grond het Panoramagebouw gezet, dat in 1880 geopend werd. Het was een navolging van een soortgelijke Parijse instelling en heeft in de loop van jaren vele panorama's tentoongesteld. De verbaasde burgerij bewonderde op enorme, rond opgestelde doeken bijv. de intocht in Jeruzalem en het beleg van Haarlem. Ook het panorama Nova Zembla van Louis Apol heeft vele kijkers getrokken. Er was in het gebouw ook nog een kunstzaal, waar lange tijd o.a. het grote schilderij "Alva's laatste rit" gehangen heeft.
Het gebouw trok ook uiterlijk de aandacht door zijn grote koepelbouw, bekroond door de Keizerskroon (architect I. Gosschalk). Aan de voorzijde was een open galerij. In 1920 kwam de meerderheid van de aandelen van de Panorama-maatschappij in handen van iemand die van het gebouw een volksschouwburg wilde maken. Daartegen verzetten zich echter de voorwaarden, waarop de grond door de gemeente aan de maatschappij was afgestaan. Toch besloot de raad toestemming te verlenen, maar het is er niet van gekomen. Jarenlang heeft het gebouw toen leeg gestaan, het verviel, en eindelijk werd het, nadat een verkoop bij executie in 1927 mislukt was, in 1935 gesloopt.
LIT. Het Panorama, M.A. 1922, 5; T.K. Looyen, Amsterdamse Theaters, 1981, 77; Onno Boers, Afgebroken Amsterdam, 1984.
