XYZ van Amsterdam

J. Kruizinga, Gerrit Vermeer (2002)

Gepubliceerd op 22-06-2018

Doelengebouw

betekenis & definitie

Doelengebouw - Kloveniersburgwal 89, werd in 1883 gebouwd door architect L. Beijer, in opdracht en ten behoeve van de Maatschappij voor den Werkenden Stand*. In de statuten van deze organisatie wordt vermeld dat zij is opgericht "voor het tot stand brengen van een betere regeling van de stoffelijke en zedelijke belangen van werkbazen en knechten der onderscheidene vakken". De maatschappij richtte zich in de praktijk op werkverschaffing en onderricht. Het gebouw had een gehoorzaal voor voordrachten en een aantal leslokalen, waarin de Industrieschool werd gevestigd, de latere HTS.

In 1955 werd het pand door de gemeente aangekocht. Het werd daarna nog gedeeltelijk verhuurd. In 1969 was het echter al geheel ontruimd. Er werden plannen gemaakt om het gebouw geschikt te maken voor Paradiso*, omdat het eigen gebouw van de Vrije Gemeente* aan de Weteringschans plaats zou moeten maken voor de hotelplannen van Bouwes*. De protestgroep Bouw-es- wat-anders kwam met alternatieve plannen voor het stukje grond rond Paradiso, waarop het gemeentebestuur in 1978 besloot om het kleurig beschilderde jongerencentrum op de Monumentenlijst te laten plaatsen. Daarmee werd het voor sloop behoed en verviel de vervangende functie waarvoor de Doelen leeg was gehouden. Op 6 mei 1981 kon het Ruimtelijk Ontwikkelings Laboratorium, na twaalf en een half jaar te zijn gehuisvest in de Nieuwe Hoogduitse Synagoge* aan het Jonas Daniël Meijerplein, voor een periode van vijf jaar zijn tenten opslaan in de Doelenzaal. Sinds de komst van het Internationaal Danstheater en de Hoofdstad Operette in 1986 zit er weer muziek (en dans) in het pand. Het gebouw werd gerenoveerd en er kwamen een groot podium en een demontabele tribune, plaats biedend aan 174 toeschouwers.

LIT. Jaap Balk, Een "frisse lauwer" op de Kloveniersburgwal, O.A. 1991, 34.

< >