XYZ van Amsterdam

J. Kruizinga, Gerrit Vermeer (2002)

Gepubliceerd op 22-06-2018

Ballengooyen

betekenis & definitie

Ballengooyen, huizen aan de Ceintuurbaan 251-255, daterend uit 1885, met kabouterachtige figuren aan de gevel en de dakrand, die een balspel spelen. De eigenaar van het naastgelegen café heette van Ballengooyen, vandaar de naam. In 1968 deed hij zijn zaak na 35 jaar over aan Gijs Dekker, die het café "Amstelvaart" noemde. Het gehele "Kabouterhuis" is een mengvorm van neogotiek, neorenaissance en chaletstijl. Dit spreekt ook uit de spitsboogvormige toegangsportieken en de sierlijke smeedijzeren kunstwerkjes die de geveltoppen bekronen.

Café en huis werden in 1989-1990 gerestaureerd. Er zijn twee verhalen in omloop over de elkaar een balletje toegooiende kabouters. Zo zouden zij de solidariteit tussen de twee aannemers die deze huizen bouwden, symboliseren. Toen de ene tijdens de bouw in financiële problemen raakte, zou zijn collega hem de helpende hand geboden hebben. Het andere kabouterverhaal gaat uit van het feit dat de opdrachtgever tot de bouw Van Ballengooyen heette. Betere uitbeelding was niet mogelijk. Hoewel het tegendeel wordt beweerd, hebben zelfs kabouters niet het eeuwige leven. Restauratie was hard nodig. Reeds in de jaren zeventig werden twee adelaars die naar beneden dreigden te vallen door de brandweer van de voorgevel verwijderd. Gelukkig werden hun rompen op een van de zolders teruggevonden.

De restanten stonden model voor de geheel vernieuwde exemplaren, die groen geschilderd zijn. De kabouters bleken van binnen verrot te zijn. Beeldhouwer Karoly Szekeres uit Deventer heeft ze omgetoverd tot bijna nieuwe figuren, die uit Amerikaans grenenhout bestaan. Hun lichamen zijn olijfgroen geschilderd, terwijl de mutsen, neuzen en de bal een rode kleur hebben. De zes nog in goede staat verkerende engelen kregen een lichtgele zandstenen kleur en op het hoofd dragen ze loden afdekkingen. Het dak van het huis met de kabouters is opnieuw gedekt met leien en het ijzeren smeedwerk is weer gestraald en gegalvaniseerd. Er is nog een sprookje aan dit huis verbonden. Wanneer de klok slaat, wordt de bal van rechts naar links gegooid, maar dit is alleen door kinderen te zien.

< >