Stad in Iran, gelegen aan een van de belangrijkste oude handelswegen (150.000 inwoners).
Ze bedekt ongeveer de oude stad Ekbatana in het oude Opper-Medië. Volgens de legende werd Hamadan gesticht door de mythische koning Djamsjld. In de achemenidische inscripties wordt de stad vermeld als Hagmatana, wat door de Grieken omgevormd werd tot Agbatana of Ekbatana. Door de Meden tot hoofdstad verheven, werd Ekbatana een belangrijk handelscentrum. Herodotus (1,98v) bericht dat het paleis van → Dejokes aldaar door zeven muren werd omringd, waarvan de kantelen geschilderd waren in zeven kleuren. Ekbatana viel rond 560 vC in handen van → Cyrus (II), de stichter van de achemenidische dynastie; vanaf → Darius (I) de Grote werd de stad een koninklijke zomerresidentie. In 331 vC werd de stad door Alexander de Grote veroverd. Nadien behoorde Ekbatana korte tijd tot het rijk der Seleuciden, maar het werd spoedig door de Parthen veroverd, die er een van hun hoofdsteden van maakten. Onder de Sassaniden kende de stad, steeds als zomerresidentie, nog een grote bloeiperiode. Vermeldingen in de bijbel: 1dt 1,1-3 (stichting door koning Arphaxad); Tob 3,7; 6,7 (reis van Tobit); 2M 9,3 (perzische veldtocht van Antiochus IV Epiphanes); Ezr 6,2 (in verband met de bouw van de tempel te Jeruzalem).Te Hamadan is nog een mausoleum te zien dat de traditie aan de bijbelse Esther en haar oom Mardocheus toeschrijft. Waarschijnlijk is het in werkelijkheid het graf van de joodse echtgenote van de sassanidische koning Yezdigerd I (394-421), die de vorming van een joodse kolonie te Ekbatana steunde. Daar de oude stad onder het moderne Hamadan begraven ligt, zijn opgravingen onmogelijk. Wel komen geregeld belangrijke voorwerpen aan het licht, zoals gouden en zilveren pronkstukken en gouden oorkonden met opschriften.
Lit. L. Vanden Berghe, Archéologie de l’Iran Ancien (Leiden 1966) 108-110, pi. 135-137. [Vanden Berghe]
