Woordenboek der oudheid

Prof. dr. J. Nuchelmans - Dr. J.H. Brouwers (1976)

Gepubliceerd op 21-02-2025

CINNA

betekenis & definitie

Cinna romeins cognomen, dat vrijwel uitsluitend voorkwam bij de Cornelii en de Helvii.

Onder de naam Cinna staan vooral bekend:1. Lucius Comelius Cinna, van patricische afkomst, aanhanger van → Marius, tegenstander van Sulla. Cinna was ca. 90 vC praetor en vervolgens legatus in de bondgenotenoorlog, waarin hij een overwinning op de Marsi behaalde (88). In 87 bekleedde hij samen met Gnaeus Octavius het consulaat, tegen de wil van Sulla, wiens anti-democratische hervormingen hij evenwel zwoer te zullen respecteren. Zodra Sulla echter naar het Oosten vertrokken was om oorlog tegen Mithridates te voeren, deed Cinna een vergeefse poging om Marius en diens aanhangers uit hun ballingschap terug te roepen en de hervormingen van Sulla ongedaan te maken; van zijn ambt vervallen verklaard, moest hij uit Rome vluchten, maar verzamelde in Italië een leger en nam met behulp van Marius en Sertorius Rome in, waar de volkspartij een gruwelijk bloedbad aanrichtte. Vele politieke tegenstanders werden vermoord, Sulla tot staatsvijand verklaard, zijn wetten buiten werking gesteld.

Na Marius’ dood (13 januari 86) heerste Cinna praktisch als alleenheerser. Drie jaar achter elkaar bleef hij consul, in 86 eerst met Marius, vervolgens met Lucius Valerius Flaccus, in 85 en 84 met Gnaeus Papirius Carbo als collega. Van zijn maatregelen om de orde en het economische leven te herstellen (o.a. schulddelging tot 75% en terugkeer tot het slaan van volwaardige zilveren munten) is weinig bekend; waarschijnlijk was zijn regiem betrekkelijk gematigd. Vanaf 85 bereidde Cinna zich voor om Sulla bij diens terugkeer uit het Oosten het landen te beletten; hiertoe kreeg hij echter niet de gelegenheid, want in 84 werd hij bij het neerslaan van een muiterij door zijn eigen soldaten gedood. Julius Caesars eerste echtgenote Cornelia was een dochter van Cinna.

Lit. H. Bennett, C. and his Times. A Critical and Interpretative Study of Roman History during the Period 87-84 B.C. (Diss. Chicago 1923). W. Schur, Das Zeitalter des Marius und Sulla (Klio, Beiheft 46, Leipzig 1942).

2. Gaius Helvius Cinna, uit Noord-Italië afkomstig latijns dichter, behorend tot de groep der z.g. → Neoterici. Cinna was een vriend van Catullus; vermoedelijk is hij dezelfde als de volkstribuun Gaius Helvius Cinna, die eind maart 44 vC bij vergissing door het romeinse gepeupel werd vermoord. Het voornaamste werk van Cinna was het gekunstelde epyllion Zmyrna; voorts schreef hij een afscheidsgedicht ter ere van Gaius Asinius Pollio (56 vC), choliamben en epigrammen. Van dit alles zijn slechts een paar fragmenten over.

Lit. Fragmenten bij W. Morel, Fragmenta Poetamm Latinorum (Leipzig 1927 = 1963). - H. Bardon, La littérature latine inconnue 1 (Paris 1952) 344-347. [Nuchelmans]

< >