Winkler Prins Encyclopedie

E. de Bruyne, G.B.J. Hiltermann en H.R. Hoetink (1947)

Gepubliceerd op 17-10-2024

SIGEBERT van gembloux

betekenis & definitie

geschiedschrijver (ca 1030 - Gembloux 5 Oct. 1112), was monnik te Gembloux in Waals-Brabant, vervolgens in de abdij van St-Vincent te Metz en na ca 1070/’75 weer in het klooster van Gembloux. Zijn geschriften (grotendeels in zijn eigen handschrift bewaard) getuigen van het hoge culturele peil van de Nederlotharingse kloosters.

De eigenlijk historische werken, behalve hagiografieën in proza en verzen en strijdschriften waarin hij hartstochtelijk partij kiest voor de keizer in de Investituurstrijd, zijn drie in getal. Ca 1075 stelde hij een geschiedenis van zijn abdij te boek: Gesta abbatum Gemblacensium, van belang voor de kennis der Rijkskerk in Neder-Lotharingen van 940-1050. Lange jaren, tot 1111, heeft hij gewerkt aan een Wereldkroniek of Chronographia (in eerste redactie voltooid in 1105), waarmee hij de wereldkroniek van Eusebius wilde voortzetten vanaf het jaar 381, waar deze in de bewerking van Hieronymus was blijven steken, met het doel een betrouwbare chronologische grondslag te leveren voor verder historisch werk.

De kroniek, die als bron vooral voor de laatste behandelde eeuw van belang is, getuigt van grote belezenheid, goed oordeel en betrekkelijke zin voor critiek. Zij is zeer verspreid geweest en heeft, vooral in de Nederlanden en in Frankrijk (in het eigenlijke Duitsland veel minder), tot in de 13de eeuw rechtstreeks of indirect ten grondslag gelegen aan alle wereldkronieken die daar werden geschreven, en nog lang daarna blijft haar invloed in de geschiedschrijving merkbaar. In zijn Liber de viris illustribus of De scriptoribus ecclesiasticis (ca 1111/’12) heeft Sigebert naar het voorbeeld van Hieronymus e.a. een overzicht gegeven van de Christelijke schrijvers en hun werken van de oudste tijden af.

Bibl.: Gesta abb. Gemblac., uitg. Pertz, in: Mon. Germ. Hist., Scriptores VIII; Chronographia, uitg. Bethmann in: idem VI; De script, eccl. uitg.

Migne, in: Patrol. Lat. CLX.

Lit.: S. Hirsch, De vita et scriptis Sigiberti (1841); S. Balau, Les sources de l’hist. de Liège au Moyen Age (Mém. couronnés etc. LXI, 1903), blz. 266 vlg.; W. Wattenbach en R. Holtzmann, Deutschlands Gesch.quellen im Mittelalter, Deutsche Kaiserzeit I. 4 (2de dr. 1948), blz. 727 vlg.

< >