juister Nicole Oresme (Orem, Oren, Horen), Frans geleerde (Allemagne, bij Caen, ca 1320-Lisieux 11 Juli 1382), werd in 1356 magister van het Collège de Navarre te Parijs, waar hij lessen gaf in de wisen sterrenkunde, daarna deken van Rouaan en in 1377 bisschop van Lisieux. Zijn wijsgerige opvattingen ondergingen de invloed van de anti-aristotelische, nominalistische richting.
Zijn grote betekenis ligt echter op het gebied van de exacte wetenschappen: wiskunde, physica, astronomie en economie. Hier was hij in sommige opzichten zijn tijd ver vóóruit, in de wiskunde o.a. door het gebruik van machten met gebroken exponenten, die eerst twee eeuwen later in zwang kwamen; ook stelde hij de punten van een plat vlak door twee coördinaten voor. Als natuurkundige stelde hij o.a. theorieën op over de zwaarte en de valbeweging, als astronoom verdedigde hij de mogelijkheid van een rotatie der aarde ter verklaring van de hemelbeweging, zodat hij als een voorloper van Copernicus en Galilei kan gelden. Bekend is verder Nicolaas’ verhandeling over het geldbegrip: Tractatus de origine, natura, jure et mutationibus monetarum, (herdr. 1864), van belang voor de geschiedenis van de economische wetenschap. Hij stelt zich in dit geschrift op het standpunt, dat de munt een eigen, intrinsieke waarde moet hebben.Lit.: E. Bridrey, La théorie de la monnaie: N. O. (1906); G. Sar ten, Introd. of the Hist. of Science III2 (1948); E. J. Dijksterhuis, De Mechanisering v. h. wereldbeeld (A’dam 1950).
