Winkler Prins Encyclopedie

E. de Bruyne, G.B.J. Hiltermann en H.R. Hoetink (1947)

Gepubliceerd op 28-12-2022

Lionardo GIUSTINIAN(I)

betekenis & definitie

Italiaans humanist en dichter (Venetië 1388? 10 Nov. 1446), patriciër, groot Grieks-kenner; in 1420 „avogador” der gemeente Venetië, in 1432 stadhouder van Friuli, in 1443 procureur van San Marco, is de voornaamste „veredelaar” van de Italiaanse volksliefdeslyriek. De oorsprongen van die amoureuze lyriek zijn wellicht vooral in Zuid-Italië, misschien echter ook in verschillende streken tegelijk te zoeken; in ieder geval verbreidde zij zich kort na 1400 over het gehele schiereiland; haar meest geliefde hoofdvormen zijn het rispetto (een populaire liefdeshulde) en het meer epigrammatische strambotto, voorts de madrigale, de canzonetta, de ballata en de frottola. De jonge Venetiaanse edelman verzamelde een kleine groep humanistische vrienden om zich, met wie samen hij honderden dezer volksteksten naar vorm en naar taal zuiverde, zonder dat zij daarom hun natuurlijke bekoring en dialectale tint verloren.

Giustinian was bovendien een begaafd musicus en op vleugelen van gezang verbreidden zich zijn liederen — tekst èn muziek —weldra over geheel midden-Italië. Een bepaalde soort van gecomponeerde canzonetta werd zelfs naar hem giustiniana genoemd. Ook tal van lauden (geestelijke lofliederen) zijn van hem afkomstig.MR H. VAN DEN BERGH

Bibl.: Poesie édité ed inédite di L. Giustiniani, uitg. d. Berth. Wiese (Bologna 1883) ; Strambotti e ballate del G. ristampati, in: Gli scrittori nostri, nr 54 (Lanciano 1915) ;

Lit.: A. d’Ancona, La poesia popolare ital. (2de dr., Livomo 1906); O. Baroncelli, Le canzonette di L. G. (Forli 1907); B. Fenigstein, L.

G. (Halle 1909); B. Groce, Poesia popolare e poesia d’arte, in: Critica, XXVII (1929); M. Dazzi, L. G. poeta popolare d’amore con una scelta di sue poesie (Bari 1934).

< >