graaf (1815), maarschalk (1804) en pair (1819) van Frankrijk (Limoges 29 Apr. 1762-Parijs 23 Nov. 1833), maakte de Amerikaanse Onafhankelijkheidsoorlog mee, was in 1790 kapitein bij de Nationale Garde in zijn vaderstad en werd door Carnot in 1793 tot generaal benoemd. Hij versloeg Josias Friedrich van Coburg-Saalfeld bij Wattignies (16 Oct.) en in het volgend jaar bij Fleurus (26 Juni), waardoor heel België door de Franse legers bezet kon worden.
Nu kwam het er op aan, de Oostenrijkers ook in Duitsland te bestrijden. Keulen en Koblenz werden bezet. Op 6 Sept. trok Jourdan de Rijn over bij Düsseldorf, maar werd (omdat Pichegru, die toen reeds verraad in de zin had, hem niet te hulp kwam) 12 Oct. bij Neuwied door Clerfayt verslagen en gedwongen zich weer links van de Rijn terug te trekken. Ook de veldtocht van 1796 was ongelukkig: door aartshertog Karel werd hij achtereenvolgens verslagen bij Wetzlar (15 Juni), Amberg (24 Aug.) en bij Würzburg (3 Sept.) waardoor hij ook weer terug moest. In 1798 was Jourdan lid van de Raad van Vijfhonderd, waarin hij een Wet op de Conscriptie deed aannemen. Het Directoire belastte hem in 1799 met het opperbevel over het Donauleger, dat echter opnieuw door aartshertog Karel bij Ostrach (21 Mrt) en bij Stockach (25 Mrt) verslagen werd. In 1800 werd Jourdan gouverneur van Piemont, ofschoon hij de staatsgreep van Brumaire had afgekeurd. Hij kwam in 1802 in de Senaat, behoorde van 1806-1813 tot het gevolg van Jozef Bonaparte in Napels en Spanje, werd na Napoleons val door Lodewijk XVIII begenadigd en was na de Julirevolutie onder Lodewijk Philips nog korte tijd gouverneur der Invalides.
Bibl.: Précis des opérations de l'armée du Danube sous les ordres du général Jourdan (1799); Mémoires pour servir à l'histoire de la campagne de 1796 (1819).
Zijn Mémoires militaires, Guerre d’Espagne, gaf Grouchy in 1899 uit. Mémoires inédits (in: Le Carnet historique VII, 1901).
Lit.: E. Gachot, La campagne de 1799, II: J. en Allemagne et Brune en Hollande (1906).
