ook ionisatiekamer genoemd, is een physisch instrument, bestemd voor het aantonen en meten van radioactieve en andere stralingen, die in staat zijn gassen te ioniseren. Het kan bijv. bestaan uit een cylindervormig metalen vat, waarin zich een geïsoleerde staafvormige of plaatvormige electrode bevindt.
Tussen het vat en deze electrode wordt een electrische spanning aangebracht. De straling, die door de wand (eventueel door een dun venster daarin) het vat binnentreedt, splitst een deel der gasmoleculen in positieve en negatieve ionen (waaronder ook vrije electronen kunnen voorkomen), die zich onder invloed van de spanning bewegen naar de negatieve resp. positieve electrode. De ionisatiestroom groeit aanvankelijk met de spanning aan, doch bereikt een constante waarde, de verzadigingsstroom, wanneer alle ionen, die per tijdeenheid door de straling gevormd worden, ook de electroden bereiken. De sterkte van deze verzadigingsstroom kan buiten het vat worden gemeten en is een maat voor de intensiteit van de straling.
