Winkler Prins Encyclopedie

E. de Bruyne, G.B.J. Hiltermann en H.R. Hoetink (1947)

Gepubliceerd op 23-01-2023

Elsevier, N.V. Uitgevers-Maatschappij

betekenis & definitie

is de oudste naamloze vennootschap op het gebied van de boekhandel in Nederland, waarvan de eerste directeur was de Rotterdamse uitgever-boekhandelaar Jac. G.

Robbers (1839-1925), die op 4 Mrt 1880 tot directeur werd benoemd en in 1887 de uitgeverij naar Amsterdam verplaatste.Tot de belangrijkste uitgaven, welke Jac. G. Robbers liet verschijnen, behoren de werken van Multatuli en Jules Verne, welke nog steeds deel van het fonds van Elsevier uitmaken, terwijl hij in 1881 op de fondsveiling van C. L. Brinkman het recht tot uitgave van de Winkler Prins’ Geïllustreerde Encyclopaedie kocht. Elsevier verzorgde daarvan tussen 1884 en 1888 een tweede druk, een derde editie van 1905-1912, een vierde van 1914-1922 en een vijfde van 1932-1938, en ving in 1947 aan met de publicatie van een zesde druk, voor het eerst in 18 delen.

Op 1 Jan. 1891 nam Elsevier het initiatief tot de publicatie van het eerste en enige geïllustreerde tijdschrift: Elseviers Geïllustreerd Maandschrift, dat onder de bezielende leiding van Herman Robbers een belangrijke rol in het Nederlandse cultuurleven heeft gespeeld. Bij het uitbreken van Wereldoorlog II werd de uitgave gestaakt, maar terstond werd een aanvang gemaakt met de voorbereidingen van Elseviers Weekblad, dat de werkzaamheid van het maandschrift zou voortzetten en sedert 25 Oct. 1945 is verschenen als een uitgave van de dochtermaatschappij, de N.V. Bonaventura.

Ca 1900 begon de uitgeverij met de verzorging van een serie rijk-geïllustreerde populair-wetenschappelijke boeken, o.a. Max Rooses, Rubens, die in binnen- en buitenland veel succes oogstte.

Op 1 Jan. 1907 werd Jac. G. Robbers opgevolgd door zijn zoon C. H. Robbers (1865-1913) en mr J. G. Robbers (1872-1927) en in 1918 trad John Robbers tot de directie toe. Van 1927-1931 maakte Herman J. Robbers deel van de directie uit.

Op 1 Jan 1931 werd hij opgevolgd door J. P. Klautz. Van dat ogenblik af dateert de grote uitbreiding van het bedrijf en werd door een geleidelijke structuurwijziging aan de uitgeversmaatschappij een internationaal karakter gegeven. In 1938 werd de Elsevier Publishing Company Ltd te Londen opgericht, in 1939 de Elsevier Publishing Company Incorporated te New York. In 1946 werd de N.V. Elsevier-Brussel te Brussel opgericht en in 1945 de N.V. Bonaventura.

Voor het Nederlandse taalgebied verzorgde Elsevier sinds 1932 de 5de en 6de druk van de Winkler Prins Encyclopaedie, de Bibliotheek der Nederlandse Letteren, het verzamelwerk Volk van Nederland, de Cultuurgeschiedenis van het Christendom, een omvangrijke bibliotheek over de Indische Archipel met als hoofdwerk Daar uièrd wat groots verricht..., de Mémoires van Churchill, de Kleine W. P., Elseviers Economische Bibliotheek en talrijke kunstuitgaven, o.a. Frans Hals.

Tot de bekendste auteurs van het fonds behoren mevr. M. H. Szekely-Lulofs (Rubber, Koelie, De Andere Wereld), Lode Zielens (Moeder, waarom leven wij .'*), Jan de Hartog, (Hollands Glorie, Gods Geuzen), J. Gerhard Toonder, Godfried Bomans, Piet Bakker, drj. Presser,H. A. Lunshof, dr H.A. Enno van Gelder en vele anderen.

De Elsevier Publishing Company legde zich vnl. toe op de uitgaven van wetenschappelijke boeken in de Engelse taal, waaronder de grote Elseviers* Encyclopaedia of Organic Chemistry in 37 delen, W. H. Keesom, Helium, dr H. R. Kruyt, Colloid Science, dr R. Houwink, Elastomers and Plastomers, de tijdschriften Biochimica et Biophysica Acta en Analytica Chimica Acta en M. Burton, The Story of Animal Life.

Sinds de structuurwijziging in 1944, waarbij John Robbers uit de directie trad, treedt de heer J. P. Klautz op als president-directeur van de N.V. Uitgeversmaatschappij Elsevier en de geaffilieerde ondernemingen, met de heren R. E. M. van den Brink, directeur van de uitgeversmaatschappij, P. van Eek, directeur van de N.V. Bonaventura (Elseviers Weekblad) en P. Bergmans, directeur van de Elsevier Publishing Company Ine.

< >