is een toestel om nauwkeurig de uitzetting van stoffen te meten. Voor vloeistoffen is het eenvoudig een vat met vloeistof verbonden met een lange, nauwe capillaire buis, veel gelijkend op een grote thermometer.
Door de stand van de vloeistof af te lezen bij verschillende temperaturen van het vat is direct de schijnbare uitzettingscoëfficiënt af te leiden. Om hieruit de ware uitzetting te berekenen is het nodig de uitzetting van het glas te kennen. In het geval van vaste stoffen wordt het vat gevuld met de fijngepoederde stof en vervolgens vat en buis verder gevuld met een vloeistof van bekende uitzettingscoëfficiënt. Met behulp van dilatometrisch onderzoek kunnen allotrope omzettingen in vaste stoffen worden bestudeerd (Smits e.a.).
