(het woord opgevat in ruime zin) is een belasting, welke bij de uitbetaling van coupons of dividend van effecten door degene, die de uitbetaling verricht, wordt afgehouden en aan de belastingadministratie wordt afgedragen.
Deze belasting komt voor:
1. als opbrengstbelasting, d.w.z. als een zakelijke heffing van de opbrengst, die geheven wordt zonder dat met de persoonlijke omstandigheden van de genieter wordt rekening gehouden. De genieter betaalt dan vervolgens nog eens de algemene inkomstenbelasting over het netto ontvangen bedrag;
2. als voorheffing op de inkomstenbelasting, d.w.z. dat de genieter later het volle couponbedrag in zijn aangifte voor de inkomstenbelasting moet opnemen, maar van het bedrag van zijn aanslag de betaalde couponbelasting krijgt afgetrokken (van deze aard is de Nederlandse dividendbelasting);
3. ter vervanging van de inkomstenbelasting, zodat de genieter door het dragen van de couponbelasting in beginsel zijn belastingplicht heeft gekweten, al kan het voorkomen, dat — in het bijzonder t.a.v. de hogere inkomens — hierop nog door een aanvullende inkomstenbelasting wordt teruggekomen (van deze aard is bijv. de Belgische mobiliënbelasting).
Vroeger werd in Nederland couponbelasting geheven krachtens de wet van 29 Dec. 1933, Stbl. no 780. Zij is vervallen op 31 Dec. 1941 door verloop van de tijd, waarvoor de wet was ingesteld. Zij viel onder de onder 1. omschreven groep en werd ten belope van 2 pct geheven van de opbrengst van Nederlandse effecten, indien die opbrengst geen dividend was, en van alle opbrengst van buitenlandse effecten, die aan in Nederland wongnden of gevestigden toekwam.
Met betrekking tot de onder 2. en 3. bedoelde groepen kan nog worden opgemerkt, dat deze belastingen in het algemeen een zakelijk karakter krijgen, zodra de opbrengst van de effecten genoten wordt door personen, die woonachtig zijn buiten het land, dat de belasting heft. Zo wordt in Nederland de dividendbelasting en bijv. in de V.S. de zgn. withholdingstax ook afgehouden van de opbrengsten, welke in Nederland, resp. in Amerika worden uitbetaald aan niet daar te lande wonenden, die dus overigens niet aan de algemene inkomstenbelasting zijn onderworpen. Het zijn juist deze belastingen, die in beginsel niet bedoeld zijn om zakelijk te werken, doch die dat in feite wel gaan doen, die aanleiding geven tot het treffen van voorzieningen in de verdragen tot voorkoming van dubbele belasting.
MR A. J. VAN SOEST
Lit.: De Couponbelasting, praeadvies van E. Tekenbroek, en Praeadvies over de Couponbelasting (beginselen en vergelijkend recht) van W. R. Emmen Riedel, resp. no 24 en no 25 van de Geschriften van de Ver. voor Belastingwetenschap.
