Winkler Prins Encyclopedie

E. de Bruyne, G.B.J. Hiltermann en H.R. Hoetink (1947)

Gepubliceerd op 17-10-2024

ATLANTE

betekenis & definitie

is in de bouwkunst een mannelijke, naakte of beklede, figuur, die gelijk Atlas het hemelgewelf, een zuil, kolom, console, architraaf, balk of zoldering draagt. Het is het tegenstuk van de vrouwelijke Karyatide en wel te onderscheiden van de Herme, die een halffiguur is.

Atlanten ontmoet men reeds in de Zeustempel te Agrigento en Pompeji (invloed van Vitruvius). Gedurende de middeleeuwen worden ze druk gebezigd in de Noord-Italiaanse architectuur (Modena, Ferrara, Verona, Piacenza enz.). Sinds de 13de eeuw krijgt hun uitbeelding een meer naturalistisch merk: bijv. te Straatsburg onder het doopbekken, ’s-Hertogenbosch, doopbekken van Aert van Tricht). De Renaissance keert weer terug tot de Vitruviaanse Atlanten en daaraan houdt men zich bij de gevels, schoorsteenmantels, kanseldragers enz. in de Italiaanse en Noordelijke kunst van het Barok; maar ze worden daar vaak zeer bewogen gestalten. In de meubelkunst houden ze stand tot ver in de 19de eeuw.

< >