Winkler Prins

Anthony Winkler Prins (1870)

Gepubliceerd op 20-08-2018

Verweering

betekenis & definitie

Verweering is eene door den invloed der dampkringslucht veroorzaakte ontbinding der gesteenten, waarin het geleidelijk verlies van bestanddeelen enkel aangevuld wordt door zuurstof, koolzuur en water, terwijl tevens het gesteente zijne vastheid en zijne gedaante verliest De verweering neemt in den regel een aanvang aan de oppervlakte en dringt allengs in de dieper gelegene lagen door. Daardoor vervalt het tot poeder, hetwelk door den regen wordt weggespoeld, waarna de daaronder aanwezige oppervlakte weder aan de verweering is blootgesteld. Deze laatste verspreidt zich langs kloven en scheuren en openbaart zich in den beginne enkel in eene ontkleuring van het gesteente, die zich soms slechts enkele millimeters, soms ook een meter in de diepte uitstrekt. Donkere, door organische bestanddeelen gekleurde gesteenten worden wit of licht grijs, — groene, die ijzeroxydule bevatten, rood doordien er ijzeroxyde ontstaat, — en gele kalksteen bruin, omdat het ijzeroxyde er aan de oppervlakte komt.

Glazige gesteenten worden mat en ondoorzigtig als oude vensterruiten. In vele gevallen ontstaan daarbij oplosbare zouten, die zich als bloemen vertoonen, of er worden metaaloxyden in den vorm van dendrieten afgescheiden. Graniet, syeniet, gneis en felsietporfier worden los en vallen uitéén, zoodat zij vaak groote massa’s gruis opleveren, welke de grondstof vormen voor veldspaathoudenden zandsteen. Veel belangrijker evenwel zijn de aanmerkelijke verwoestingen, door verweering in sommige gesteenten veroorzaakt, doordien voorname bestanddeelen van deze in den loop des tijds scheikundig worden ontleed. Kaolien en de meeste leemsoorten zijn de voortbrengselen van zoodanige ontleding. Gesteenten, welke in zuren oplosbaar zijn, verweeren veel spoediger dan zoodanige, welke door zuren niet worden aangetast; magnesium- en calciumsilicaten veeleer dan alkali-silicaten, en natriumsilicaten veel sneller dan kaliumsilicaten. Geen enkel gesteente is volkomen bestand tegen verweering. Hoe verschillend echter zijne kracht is tegen haren invloed, blijkt het duidelijkst uit het graniet; immers het veldspaat van dit gesteente is vaak reeds volkomen omgezet in kaolien, terwijl het kwarts nog in het geheel niet en het glimmer slechts weinig is aangetast.

< >