Creatine, eene stikstofhoudende verbinding , is een bestanddeel van het sap van dwarsgestreepte en gladde spieren. Men verkrijgt ze, wanneer men vleesch met glaspoeder fijn wrijft, met een gelijk volumen alkohol vermengt, in een waterbad zacht verwarmt en daarna uitperst. De wijngeest wordt dan door destillatie verwijderd, het overblijvende met eenig loodazijn neêrgeslagen, en het filtraat van lood bevrijd en uitgedampt. Tot verwijdering van de moederloog legt men de kristallen op filtreerpapier en op eene gipsplaat, en men laat ze nogmaals uit water of wijngeest kristalliséren.
De creatine kristalliseert in doorzigtige prisma’s, die in 74 deelen koud en veel minder warm water, en in 94 deelen alkohol, maar niet in aether oplossen. Bij 100° C. verliest zij haar kristalwater, plantaardige kleuren laat zij ongedeerd, en als zij met sterke zuren verwarmd wordt, verandert zij in creatinine, terwijl zij met barytwater sarcosine en pisstof vormt. Men vindt de grootste hoeveelheid creatine in het vleesch van hoenders en marders, en in dat van den mensch 0,067%. Zij ontstaat vermoedelijk gedurende de werkzaamheid der spieren uit de syntonine, maar wordt in de spieren zelve verder ontbonden, daar men in de urine voornamelijk creatinine aangetroffen heeft. Zij bevat 32% stikstof, en men kende haar groot gewigt toe, zoolang de voedingswaarde naar het stikstofgehalte beoordeeld werd. Thans weet men, dat zij een uitwerpsel is der stofwisseling.
Creatinine Creatinine, eene stikstofhoudende verbinding, vindt men bij de creatine in het sap der spieren, in het bloed en in de urine. Zij wordt verkregen, wanneer men kalverenpis met kalkmelk neêrslaat, het filtraat in een waterbad laat uitdampen en bij het achterblijvend stroopachtig vocht chloorzink voegt. Dan kristalliseert eene verbinding van chloorzink met creatinine. Men vindt haar in bedorven pis, en het kristalliseert in kleurlooze zuilen, die in 11,5 deelen koud, veel minder warm water en in 100 deelen alkohol oplossen. Zij reageert alkalisch, verdrijft de ammonia uit hare zouten en wordt door salpeterzuur zilver, sublimaat en chloorzink neêrgeslagen.
Met zuren vormt zij goed gekristalliseerde zouten, die in alkohol oplossen. Het dubbelzout met platina-chloride is oplosbaar in water en vormt purperroode blaadjes. Het chloorzink-dubbelzout lost moeijelijk op in water, en in het geheel niet in alkohol en aether. Met zwavel-ammonium of loodhydroxyde kan men er de creatinine uit afscheiden, doch een gedeelte er van gaat daarbij over in creatine, waarvan zij zich onderscheidt doordien zij 2 verbindingsgewigten water minder bezit. Uit een physiologisch oogpunt heeft zij geene grootere waarde dan de creatine.
