Broussais (François Joseph Victor), een uitstekend Fransch geneesheer en de stichter van een geneeskundig stelsel, dat naar hem genoemd is, werd geboren te St. Malo den 17den December 1772. Hij ontving zijne opleiding aan het collége te Dinon, omhelsde na het uitbarsten der omwenteling de krijgsdienst en zag zich gedurende 5 jaren achtereenvolgens op verschillende schepen, alsmede in de hospitalen te Brest geplaatst als officier van gezondheid.
In 1799 begaf hij zich naar Parijs, om er degelijke kennis op te doen van de geneeskunde, verwierf in 1803 den graad van doctor, practiseerde aldaar 2 jaren en verkeerde vervolgens als militair arts in de hospitalen in België, Holland, Oostenrijk, Italië en Spanje. Ten tijde der restauratie werd hij tot hoogleeraar aan het militaire hospitaal Val-de-Grace benoemd, en spaarde nu geene moeite om door opstellen in geneeskundige tijdschriften, vooral in de door hem gestichte “Annales de médeciue physiologi- que” en door zijne lessen ingang te verschaffen aan zijne leer, zoodat deze zich weldra over Frankrijk en België, ja, zelfs in de Nieuwe Wereld uitbreidde. Broussais werd in 1832 hoogleeraar in de algemeene pathologie en therapie aan de geneeskundige school te Parijs; later zag hij zich benoemd tot lid van het Instituut, en hij overleed op den 17den November 1838 op zijn buitenverblijf te Vitry. In 1841 werd op het binnenplein van het hospitaal Val-de-Grace een standbeeld ter zijner eere opgerigt. Tot zijne belangrijkste geschriften behooren: “Histoire des phlegmasies ou inflammations chroniques (1808 en 3de uitgave 1826)” en “Examen de la doctrine médicale généralement adoptée (1816 en 4de uitgave 1829—1834).”
Zjjn stelsel, naar hem genoemd, gaat uit van het beginsel, dat er geene algemeene ziekten bestaan, maar dat elk ziekelijk verschijnsel voortkomt van een bepaald deel of van een bepaald organisch stelsel. Daar alzoo de zetel van elke ongesteldheid plaatselijk is, moest Broussais naar middellijke oorzaken zoeken, om de talrijke ziekte-verschijnselen te verklaren, en hij vond ze in de sympathie. Daar de inwendige oppervlakte van het darmkanaal een ruim veld opent voor de sympathie, zoo plaatste hij daar de oorzaak van vele, hem onbekende ziekten. Sensibiliteit en contractiliteit zijn volgens hem teekenen van leven, en beide worden door de warmte verhoogd. Ziekte ontstaat door overmaat of gebrek van die prikkels, welke tot onderhoud der levensverrigtingen dienen, of ook door tegenovergestelde prikkels (vergiften). Het is dus van belang om den loop eener ziekte in ieder tijdperk zooveel mogelijk te stuiten. Vooral in Frankrijk stond deze leer geruimen tjjd zeer in aanzien, en daar bovengemelde overmaat door aftapping van bloed moest weggenomen worden, zag men weldra den prijs der bloedzuigers aanmerkelijk verhoogd, dewijl men er in de hospitalen te Parijs 5 of 6 millioen gebruikte.
Thans echter telt Broussais weinig aanhangers meer; men is te zeer doordrongen van de hooge waarde van het bloed voor het levend ligchaam, om het zonder de hoogste noodzakelijkheid af te tappen. Toch heeft het stelsel van Broussais bjj zijn ontstaan een gunstigen invloed gehad op de geneeskunde, vooral daar hij als tegenstander van de prikkelende geneeswijze van Brown is opgetreden.
