Apocalypse is een Grieksch woord, hetwelk onthulling, ontsluijering, openbaring beteekent. Meer bepaald duidt men daardoor aan eene eigenaardige Joodsch-Christelijke voorspelling omtrent de voleindiging van den strijd tusschen het Messiasrijk en de hieraan vijandige wereld.
Men kan haar alzoo eene kunstmatigberekende profetie noemen. Het onderscheid tusschen deze en de eenvoudige voorspelling komt in het Oude Testament duidelijk aan den dag, wanneer men de geschriften van Ezechiël en Daniël met die van Jesaia, en in het Nieuwe Testament, wanneer men de uitspraken van Paulus over het Messiasrijk (Rom. XI, 1 Cor. XV: 22 vv., 2 Thess. II: 1. vv.) met het boek, genaamd “De Openbaring van Johannes”, vergelijkt. In de apocalypse is die groote strijd in verband met de koningrijken der wereld als onder een waas van grootsche beelden en geheimzinnige uitspraken voorgesteld, — zelfs visioenen doen hier dienst om den sluijer der toekomst op te heffen. Laatstgenoemd boek “De Openbaring van Johannes” (zie onder deze woorden) draagt desgelijks den titel van apocalypse. Hij dient tevens tot opschrift van meer dergelijke gewrochten van Christelijke dweepers uit de eerste eeuw onzer jaartelling, terwijl men daaraan, naar de gewoonte van dien tijd, een anderen, gezaghebbenden naam toevoegde. Men heeft eene apocalypse of openbaring van Adam, Seth, Abraham, Elias, Paulus, Thomas, nog twee andere van Johannes enz. (Men raadplege het artikel Apocryphe boeken).
Apocalyptische mannen zijn zoodanige, die voorgeven, dat zij buitengewone goddelijke openbaringen ontvangen, — die visioenen hebben en zich aan dweeperij overgeven. Voorts bestempelt men met dien naam de vervaardigers van geschriften, waarin dergelijke openbaringen en visioenen worden medegedeeld, — en eindelijk ook wel eens de uitleggers van zulke geschriften. Het apocalyptisch getal is het cijfer 666, dat in de “Openbaring van Johannes” (XIII: 18) gevonden wordt. Reeds in de 2de eeuw las men in de Grieksche cijferletters van dit getal den naam van den antichrist, terwijl anderen het als eene tijdsbepaling beschouwden.
