Creatieve destructie is het niet meer zo vaak gehanteerde, niet gespecificeerde economische be-grip, waarmee uitgedrukt wordt, in algemene termen gesteld, het in de markt onder normale omstandigheden gangbare proces van de verschuiving van marktmacht en bezittingen van de zwakke naar de sterkere partij.
Ook wel genoemd: creatieve vernietiging.
Zie ook: disruptie, golventheorie, markt en proces.
In feite is het bedoelde proces het gevolg van succesvolle innovatieve ontwikkelingen, waarbij de nieuwe methoden en technieken de oude verdringen. Voor het functioneren van de markt is dat een gezonde competitieve ontwikkeling, die eveneens in het belang is van de afnemers van het geproduceerde. Deze theorie grijpt terug op het denken van Carl Marx, maar werd door de beroemde econoom Schumpeter meer concreet gemaakt. Die wees op het effect, dat de ver-sterking van de positie van de onderneming, als gevolg van succesvolle innovaties en daarmee (vaak aanzienlijke) arbeidsproductiviteitsverbetering, verschuiving in de concurrentieverhou-dingen tot gevolg had. Het gevolg daarvan weer is het kunnen behalen van extra winsten, die ingezet kunnen worden ten gunste van verdere versterking van de marktpositie en vergroting van het marktaandeel. Vervolgens wordt daarmee een nieuwe norm gesteld, die ondernemin-gen het loodje doet leggen, die bij die ontwikkeling zijn achtergebleven. Volgens Schumpeter was creatieve destructie zodoende de enige motor voor de toename van de welvaart.
Ook al kost dat ondernemingen de kop, het eindresultaat van dat continue proces van verbetering van de arbeidsproductiviteit is positief, gezien op marktniveau. Echter, daarbij is oneindig blijven doorgroeien van de ‘winnende’ onderneming geen realistisch scenario. Want hoe groter de onderneming wordt, des te logger wordt die door verlies aan flexibiliteit, die no-dig is om tijdig op nieuwe opkomende, bedreigende innovatieve ontwikkelingen te kunnen re-ageren. Met als gevolg, dat ook zo’n aanvankelijk succesvolle onderneming uiteindelijk ten prooi valt aan dat proces van creatieve destructie. Tenzij die onderneming zichzelf steeds weer heruitvindt en, aangepast, zich opnieuw in de markt zet. Aansprekende voorbeelden van dat laatste zijn – tot nu toe – DSM en Philips. Maar ook kan de onderneming zich opsplitsen in meerdere kleinere onafhankelijke ondernemingen, waarvan er talloze voorbeelden zijn.
Zie ook: afnemer, concurrentie, flexibiliteit, innovatie, onderneming, ontwikkeling, productie, productiviteit, scenario en winst.
Tags: afnemer – concurrentie – creatieve vernietiging – disruptie – flexibiliteit – golventheorie – innovatie – onderneming – markt – ontwikkeling – proces – productie – productiviteit – scena-rio – winst.
