Wat is dat? Encyclopedie voor jongeren

P.J.F.H. van de Rivière, R. de Ruyter-van der Feer (1928, 1930 en 1938)

Gepubliceerd op 09-08-2019

Intrige

betekenis & definitie

betekent verwikkeling. Het woord is afgeleid van het Italiaanse intrigare (verwikkelen).

Speciaal verstaat men onder intrige de verwikkeling in een toneelstuk. In komische stukken staat de intrige op den voorgrond.

Daar komen de personen in allerlei malle omstandigheden, rollen van het ene onverwachte conflict in het andere en hierdoor juist moeten de toeschouwers er zo om lachen.Een stuk, waarbij de intrige helemaal hoofdzaak is, noemt men ook wel een intrige-stuk.
In een karakterstuk daarentegen is meestal niet de intrige, doch de karaktertekening hoofdzaak, hoewel, wanneer het een speelbaar stuk wil zijn, ook de intrige— datgene, wat er gebeurt — goed moet kloppen, ’t Mag maar niet als los zand aan elkaar hangen.
Een beroemd toneelstuk, dat zowel voor de karaktertekening als ook in de kwaliteit van intrigestuk op hoog peil staat, is „Le Mariage de Figaro” van Beaumarchais — zie: Figaro.
In ’t gewone leven wordt een intrige genoemd een samenstel van allerlei slinkse listigheden, dat iemand gebruikt om een bepaald doel te bereiken. Het gebied, waar intriges ten allen tijde het meest gebloeid hebben, is wel aan het hof van absolute monarchen of dictators. Ja, daar heeft men dikwijls combinaties van intriganten gehad, die als camarilla den vorst ertoe brachten vóór alles de belangen van de leden der camarilla in ’t oog te houden. Aan vele Spaanse en Duitse hoven hebben zulke camarilla’s bestaan (vandaar het bekende Duitse woord uit het midden der vorige eeuw: altijd nog beter een camera — volksvertegenwoordiging — dan een camarilla). Ook aan het hof van de Lodewijken in Frankrijk werd door allerlei schone dames, markiezinnen en gravinnen e.d., ontzettend geïntrigeerd om in de gunst van den koning te komen, een andere gunstelinge te verdringen, voor vriendjes of vriendinnetjes iets gedaan te krijgen enz.
Het intrigeren is echter niet aan een bepaalde plaats of een bepaald tijdperk gebonden. Die zielige kwaal is zo oud als de wereld. Ook nu nog zijn er duizenden mensen, die door slimmigheidjes, door vleien van hun chefs of kwaadspreken over mededingers, trachten omhoog te komen. Ook nu nog zijn in deze wereld veel intriganten. Zij vergeten echter, dat een door intriges verkregen positie even snel door intriges van een tegenstander weer verloren kan gaan en dat een gerust geweten niet met intriges te veroveren is, doch alleen langs den rechten, eerlijken weg.

< >