Van aalmoes tot zwijntjesjager

Dr. E. Schröder (1980)

Gepubliceerd op 10-04-2020

Wijlen

betekenis & definitie

In het Middelnederlands bestond een zelfstandig naamwoord wile: tijd, poos, uur, tijdsduur, dat nog voortleeft in ons werkwoord verwijlen voor: vertoeven. Het Duits kent Welle (eile mit Weile: haast u langzaam), het Engels heeft while (quite a while: een hele poos).

Het deftige voegwoord wijl of dewijl voor: omdat is hetzelfde woord. Het is namelijk ontstaan uit di wile dat, hetgeen eerst betekende: gedurende de tijd dat, dus: ter-wijl en daarna: omdat, aangezien. Van ditwoord wile nu is de verbogen vorm wilen als bijvoeglijk naamwoord gebruikt in de betekenis: eertijds, vroeger, weleer. In ouder plechtig Duits komt men de daarmee overeenstemmende vorm weiland nog wel eens tegen. In de Lutherbijbel wordt gesproken over: weiland der Prophet Jonas. Voor een persoonsnaam betekent dit wijlen: overleden. Men zegt: wijlen Willem III, wijlen mijn vader.

< >