(Fr.: basalte; Du.: Basalt; Eng.: basalt), of bazalt, verzamelnaam voor verschillende donkergrijze tot zwarte, basische stollingsgesteenten die als uitvloeiingsgesteenten bij vulkanische uitbarstingen het oppervlak bereikten. De verschillen tussen de talrijke soorten basalt, veelal slechts microscopisch te onderscheiden, zijn vnl. slechts van petrologisch belang, doch hebben nauwelijks betekenis voor de technische toepassingen.
Karakteristiek voor basalt is de veelvuldig voorkomende vorming van regelmatige, min of meer verticale zuilen (meestal 6-zijdige, soms 4-, 5-, 7-, 8- of 9-zijdige). De zeskantige leveren, tot blokken verzaagd, voortreffelijk materiaal voor dijkbeschoeiingen en oeverbekledingen.Ook wordt basalt in gloeiend-vloeibare toestand gebracht en dan tot vuurvaste vezels versponnen, die toepassing vinden als warmte-isolerend materiaal.
Basaltslag, in de wegenbouw veelvuldig toegepast, is basalt gebroken in hoekige stukjes. Een stukgrootte van 6...3 cm heet gewoon basaltslag, van 2...1 cm fijn basaltslag; die van 1...0,2 cm wordt aangeduid als split. Basaltslag wordt gebruikt voor de vervaardiging van asfaltbeton, als toeslag in gewoon beton en als ballastbedmateriaal voor spoorwegen.