Een armzalig gezicht
'Zalig’ kan een vroom eufemisme zijn geweest voor 'arm’ (vgl. de Warenar, 203: 'Hoort eens nae myn woorden, laet je raen, zalige man’). Het woord zou dan een pleonasme zijn. In elk geval betekent de u...Lees meer
Lees meer
Een betrokken gezicht
Letterlijk: een bewolkt gezicht, de tegenstelling van: een zonnig gezicht. Een ernstig gezichtEen bot gezicht
'Bot’ is hier hetzelfde als 'stomp’, en de tegenstelling van 'scherp’ (vgl.: stompzinnig en scherpzinnig). Betekent dus: een stompzinnig, dom gezichtEen droevig gezicht
Ook hier is 'gezicht’, het geziene. Derhalve: iets dat droevig is om aan te zienEen droog gezicht
Een gezicht, waarvan geen stemming of gevoel afstraalt. Letterlijk: een gezicht dat niet nat is van tranen, noch van droefheid, noch van vreugdeEen eigenwijs gezicht
Ook hier is 'gezicht’: het geziene. Een eigenaardig, grappig gezichtEen gek gezicht
Ook hier is 'gezicht’: het geziene. Iets dat bevreemdt, dat de verwondering opwektEen gemeen gezicht
'Gemeen’ was oudtijds : algemeen. Hier heeft het echter de betekenis van: ordinair, min, slecht, laag, onbetrouwbaarEen gramstorig gezicht
'Gram’ is van Mnl. 'gramr’, van dezelfde stam als 'grim’ en ‘grommen’. ‘Storig’ beantwoordt aan Du.: störrig, van dezelfde stam als ‘star’. Driftig, boos, korzeligEen koddig gezicht
‘Koddig’ van Sp.: coda, elleboog (Fra.: coude). Men pleegde nl. de mime van het uitjouwen met het tonen en bewegen der ellebogen te maken. In het bijzonder was het vroeger bij het kaartspelen gebruike...Lees meer
Een nors gezicht
'Nors', vermoedelijk ontstaan uit: ‘norck’, waaruit later 'nurks' is ontstaan. Het betekent: een hoogst onvriendelijk gezichtEen opgeruimd gezicht
Waarschijnlijk een gezicht, waarvan alle zorglijkheid, leed e.d. verdwenen zijn; die zaken zijn opgeruimd. Eigenlijk: er is ruimte gekomen voor vriendelijkheid en vrolijkheidEen pokdalig gezicht
Wordt gezegd van een gezicht dat door de pokken geschonden is; de 'dalen' zijn hier de oneffenheden, veroorzaakt door de pokblaren (zie ook: met zijn gezicht in de erwten gevallen zijn)Een smerig gezicht
‘Gezicht' is ook hier weer: het geziene. Wordt dus gezegd van iets dat vuil, slordig, onsmakelijk, onesthetisch isEen snoezig gezicht
Ook hier is ‘gezicht': het geziene. ‘Snoezig', van Mnl.: snutse; Du.: snuss, van: snoet, snuit (vgl.: snuitig); lief, aardig. Soms verbasterd tot: snoeperigEen stoïcijns gezicht
De stoïcijnen, aan wier naam de spreekwijze 'stoïcijns' is ontleend voor: kalm, onverstoorbaar, koel, bedaard, zou men kunnen noemen: het veredeld nakroost der cynische of hondse wijsgeren. Van liever...Lees meer
Een stuurs gezicht
‘Stuurs’ is een eigenschap van het karakter, een gemoedsstemming, een uitdrukking der ogen, die het een en ander verraadt. Het woord is verwant aan het Goth.: andstaurran, morren. Eigenlijk hetzelfde ...Lees meer
Een tanig gezicht
'Tanig', zo bruin als taan, taankleurig. 'Taan' is een bruinachtige verfstof uit run. Meestal bezigt men de uitdrukking voor oude vrouwen en verstaat men er niet alleen bruingekleurd, doch ook sterk g...Lees meer
Een uitgestreken gezicht
Een effen, plechtig gezicht, een gezicht dat de indruk van devotie moet wekken. Men bezigt de uitdrukking vooral voor streng godsdienstige mensen, voor wie de vrolijkheid te werelds, te zondig is. Som...Lees meer
