Signalement van sprekende zegswijzen

A. Houwelink ten Cate (1977)

Gepubliceerd op 14-10-2020

last but not least

betekenis & definitie

De zegswijze last but not least (de laatste, maar niet de geringste) wordt in het Engels en in het Nederlands dikwijls gebezigd om een zaak of persoon aan te duiden die, ondanks het feit dat hij als laatste wordt genoemd, niet minder belangrijk mag worden geacht dan de voorafgaande^). De oorspronkelijke verwijzing naar last in de zin van jongste is hierbij naar de achtergrond gedrongen.

Toch wordt in de eerste akte van het eerste bedrijf van King Lear (1606-1607) van William Shakespeare (15641616), waaraan de zegswijze is ontleend, Cordelia, de derde en jongste koningsdochter, als the last, not least ten tonele gevoerd. Dit geschiedt in de scène waarin haar vader (volgens plan) zijn rijk onder zijn drie dochters zal verdelen, waarbij de liefde van de dochters tot hun vader als maatstaf wordt beschouwd.Zoals bekend kunnen de twee oudste dochters, Goneril en Regan, haar begerigheid niet verbergen en zij verklaren dat haar dochterliefde door niets overtroffen kan worden. Zo niet Cordelia, de ongehuwde; na de woorden van King Lear, waarin the last, not least voorkomt en die in de vertaling van dr. L. A. J. Burgersdijk (18281900) hieronder worden geciteerd, antwoordt zij oprecht dat haar echtgenoot, mocht zij ooit huwen, de helft van haar liefde, plicht en zorg ten deel zal vallen. De woorden van King Lear luidden als volgt:

‘Aan u en de uwen zij als erflijk goed, Dit derde van ons schoone rijk bedeeld, Niet minder in zijn omvang, waarde en schoonheid, Dan ’t deel, dat Goneril verkreeg. - En nu, Mijn vreugd, de laatste, niet de minste, gij, Wier jonge liefde Frankrijks wijnen en Bourgondiës melk wedijv’ren doet, spreek nu;

Wat kunt gij zeggen om een rijker derde Dan uw zusters te verwerven? Spreek!’ (De Werken van William Shakespeare, Leiden, ongedat., blz. 188, 189).

< >