Eerstelijnstoezicht is het nalevingstoezicht dat de toezichthouder rechtstreeks uitoefent op de onder toezicht staande. Tweedelijnstoezicht is het toezicht op de wijze waarop een andere aangewezen instantie toezicht houdt.
Bij toezicht is meestal sprake van een directe relatie tussen de toezichthouder en de onder toezicht staande. De toezichthouder oefent rechtstreeks toezicht uit op het object van toezicht. In sommige gevallen gebeurt het directe toezicht echter door een andere instantie, die daartoe door of namens de minister is aangewezen. Die instantie kan een andere overheid zijn (bijvoorbeeld de gemeente), een overheidsinstantie (zbo) of een private toezichthouder. In alle gevallen betreft het publiek toezicht: toezicht namens de overheid op publieke normen.
Omdat de Rijksoverheid verantwoordelijk blijft voor een goede naleving van de regels en daarover ook verantwoording moet afleggen, wil zij zich vergewissen van een goede wijze van toezicht door de aangewezen instantie. Sommige rijksinspecties hebben daarom mede als taak om ‘vanuit de tweede lijn’ toezicht te houden op de manier waarop de aangewezen toezichthouder die taak uitvoert (‘toezicht op toezicht’).
