was een militaire straf. Je moest met ontblote rug tussen twee rijen soldaten door lopen en werd van beide kanten met scherp gepunte takken (rijshout) geslagen.
De uitdrukking luidde oorspronkelijk dan ook anders: door de spitsroeden lopen. In de achttiende eeuw begon men het voorzetsel weg te laten. Een bepaling in het Nederlandsch-Indisch Plakaatboek (1753) luidde: ‘Die zig op den dag van zyn wagt in dronken drinken verloopt, zal ’s morgens spitsroede loopen door de gewone parade.’ In de meeste landen werd deze straf afgeschaft aan het begin van de negentiende eeuw. In Vlaanderen kwam het spitsroeden lopen ook na die tijd nog wel voor, in ieder geval in de jaren rond 1900 — maar dan als een ritueel dat deel uitmaakte van bepaalde jongensspelletjes. Ook hier was het een soort straf, maar ‘roeden’ kwamen er niet aan te pas, want het gebeurde met de blote hand.
