Gezegden

Riemer Reinsma (1998)

Gepubliceerd op 06-08-2022

SLOME DUIKELAAR

betekenis & definitie

is een eponiem. Sjloume Duikelaar was het pseudoniem van Abraham Joseph Swalff (1745-1819).

Duikelaar maakte in de jaren rond 1800 in de joodse gemeenschap van Amsterdam naam met zijn zogenoemde poerimkranten. Dit waren drukwerkjes van acht pagina’s die hij ten tijde van het poerimfeest (de joodse pendant van het carnaval) aan de man bracht. De krantjes, voor het merendeel in het Jiddisch en in Hebreeuwse letters, dienden ter verstrooiing van de arme gettojoden. Daarnaast was Sjloume Duikelaar de schrijver van kleine blijspelen en verhalen, uitgever van eigen werk en schoenpoetser. Ook was hij waarschijnlijk een potsenmaker: een grappenmaker op jaarmarkten en kermissen. Het woord duikelaar schijnt vroeger ‘potsenmaker’ te hebben betekend.Tegen het eind van de 19de eeuw dook de uitdrukking slome duikelaar in het Nederlands op in de betekenis van ‘slechte acteur’. Later ging men de voornaam Sjloume associëren met het Nederlandse woord sloom, en vanaf dat moment was een slome duikelaar een sul. Overigens bestaat er geen enkele aanwijzing dat Sjloume Duikelaar zelf een — wat wij zouden noemen — slome duikelaar was.

< >