IJs en weder dienende

betekenis & definitie

Sommige mensen denken dat er een spelfout zit in de uitdrukking ijs en weder dienende. Zij menen dat je eigenlijk eis zou moeten schrijven, omdat de uitdrukking afkomstig zou zijn uit de juristerij. Waarschijnlijk denkt men dan aan een oude juridische uitdrukking zoals van eis dienen. ‘De tegenpartij dient van eis’ betekende dat deze het document waarin de eis vervat is, indiende. Het zij toegegeven: de wereld van het recht blinkt uit door het uitbundig gebruik van verstarde uitdrukkingen met een tegenwoordig deelwoord erin. Toch heeft onze uitdrukking niets met de rechtspraak te maken, maar alles met het weer. Dienen kon vroeger namelijk ook betekenen: ‘gunstig zijn’. IJs en weder dienende betekende dus ‘als het ijs en het weer meewerken’. Trouwens, niet alleen het ijs of het weer, ook de wind kon dienen. In 1598 schreef een scheepskapitein in zijn journaal: ‘Dese baij is bequaem [= geschikt] om in en uijt te zeijlen, als de winden enichsins willen dienen.’