De uitdrukking brengt tot uiting dat je iets wat zojuist gezegd is, complete onzin vindt, of dat je ergens niets mee te maken wilt hebben. De koekoek is in dit geval niet de bekende vogel, maar de duivel; we hebben van doen met een oud eufemisme. Het was er een van de vele, naast bijvoorbeeld Joost (‘Joost mag het weten), de drommel (‘wat drommel nog aan toe!’) en de ratsmodee. In een zeventiende-eeuwse klucht zegt een van de personages: ‘As men vande koeckoeck praet, is hyder ghemeenelijck omtrent [= in de buurt].’ En in Antwerpen zegt men loopt naar de koekoeken!
Wat het woord dank hier moet betekenen, is niet bekend. Meer duidelijkheid hebben we over de variant dat haal je de koekoek, die dezelfde betekenis heeft. Hier valt nog een verwensing in te herkennen: ‘moge de duivel je halen’.
