Nicolaas Pieneman geb. Amersfoort 1 januari 1809, overl. Amsterdam 30 december 1860.
Leerling van zijn vader J. W. Pieneman. Hij maakte buitenlandse reizen; Engeland, Frankrijk, Duitsland en België.
Bekend historieschilder, schilderde later meer portretten, maakte ook lithografisch werk. Gaf les aan J. A. Boland, B. te Gempt, H. Hollander Czn, W. J. Martens, J. H. Neuman, J. F. Tack en A. F. Zürcher.
Tentoonstellingen Haarlem 1825 en Amsterdam en Den Haag 1826-1861: historie- en genrestukken: aankomst van Willem I te Scheveningen in 1813 (tekening); de plechtige bekrachtiging van de grondwet door Willem I (tekening); Gelderse keuken, waarin de meid door een huzaar geliefkoosd wordt; tientallen portretten, o.m. van vorstelijke personen; enz.
Rijksmuseum Amsterdam: koning Willem III; de onderwerping van Diepo Negoro aan generaal De Kock. Gemeentemuseum Arnhem: herenportret (N. Pieneman 1850). Stedelijk Museum Amsterdam: Rembrandt in zijn atelier: studiekop van een krijgsman (beide bruiklenen). Museum Fodor. Amsterdam: portret van Willem III: een kinderportretje. Rijksprentenkabinet Amsterdam: tekeningen. Museum Dordrecht: het zieke kind (N.
Pieneman 1825). Haags Gemeentemuseum: portret van prins Hendrik 1855: portret van een lt.-kolonel. Centraal Museum Utrecht: aanbieding van een adres aan koning Willem III. ter gelegenheid van zijn bezoek aan Utrecht in 1853; een herenportret. Gemeentearchief Haarlem: een tekening. Teylers Stichting Haarlem: de moordaanslag. Museum mr Simon van Gijn Dordrecht: het portret van J. Immerzeel; De Ruyter (kopie naar F. Bol). Museum Boymans-van Beuningen Rotterdam: zelfportret: een kinderportret; twee portretten van koning Willem III. Raadhuis Amsterdam: portret van dezelfde (gem.
N. Pieneman 1851). Remonstrantse Kerk Amsterdam: een herenportret. College Zeemanshoop aldaar: kapiteinsportret. Voormalig kasteel van Breda: de overgave van Hasselt op 8 augustus 1831. Oranje-Nassau Museum Delft: 6 potloodstudies voor ruiterportretten van prins Alexander. zoon van koning Willem II: portret van dezelfde en van Anna Paulowna. zijn gemalin.
Gemeente Tilburg: Willem II en Anna Paulowna; de overgave van Diest (Tiendaagse Veldtocht). Rijksmuseum Kröller-Müller Otterlo: een tekening. Gemeentemuseum Arnhem: portret van Jan van Braam (gem. N. Pieneman 1850). Belastingmuseum prof. dr Van der Poel, Rotterdam: portret van koning Willem III, 1851.
Hist. Galerij II (blz. 107); Huebner; Immerzeel; Kramm; Kunstkronijk 1840/41 (blz. 32), 1844/45 (.blz. 84) 1857 (blz. 63. 64), 1862 (blz. 30); Scheen: Thieme-Becker; Van Hall I; Voorloopige lijsten der Nederlandsche Monumenten III, V2, X; Waller; Wurzbach.
