Kartini - (Raden Adjěng), geboren te Majong, afd. Japara der res. Semarang, 1879, overl. 1904 te Rembang; dochter van den voorm. regent van Japara, een der merkwaardigste Jav. vrouwen van den laatsten tijd. Zij sprak en schreef uitstekend Nederlandsch en paarde aan haar drang tot ontwikkeling de innige begeerte om in het bijzonder voor haar vrouwelijke landgenooten nuttig te zijn, zoodat haar korte leven groote beteekenis heeft gehad voor den vooruitgang van haar volk.
Haar edele gedachten en onvermoeide werkzaamheid in het belang der Jav. vrouw komen tot uiting in het in 1911 door Mr. J. H. Abendanon uitgegeven werk „Door duisternis tot licht”, zijnde gedeelten van haar brieven van 1900 tot 1904 aan Europ. vrienden en vriendinnen gericht, niet met het doel om gepubliceerd te worden. Op de veroordeeling der polygamie door de meer ontwikkelde Inl. ambtenaren hebben haar denkbeelden grooten invloed geoefend. — Onder den naam „Kartinifonds” is in 1913 te ’s-Gravenhage een fonds gevestigd, dat zich ten doel stelt: de bevordering van het totstandkomen en instandhouden van scholen ten behoeve van Inl. meisjes, met eerbiediging van de godsd. gevoelens der leerlingen en toelating van leerlingen zonder onderscheid van godsd. gezindte. Een aantal z.g. Kartini-scholen is reeds op Java gesticht; zij genieten subsidie van het Gouvernement.
