Geyslr - natuurlijke, met geregelde tusschen-poozen werkende fonteinen van warm of heetwater en waterdamp genoemd naar den grootenGeysir op Ijsland. Heden ten dage vindt mengeregeld Werkende geysirs, behalve op dit eiland,nog in het Yellowstone National Park in de Ver.St. v. N.-Am., in het gebied van eenige Zuid-Amerikaansche vulkanen en in den Bismarck-archipel. Voor korten tijd waren ook op Nieuw-Zeeland werkzame geysirs aanwezig. Door eenvulkanische uitbarsting zijn zij daar rustendgeworden.
G. komen slechts voor in vulkanischestreken en zijn een uiting van vulkanische na-werking. Het water treedt te voorschijn uit eensamengesteld stelsel van spleten en kanalen.Eene bevredigende verklaring van de intermit-teerende werking gaven Bunsen en Descloiseauxin 1846 na een reis naar Ijsland. De tempera-tuur van het water in het geheele geysirbekkenvan boven naar beneden neemt tot aan eengroote eruptie voortdurend toe, blijft echteroveral tot onmiddellijk vóór deze uitbarstingbeneden het kookpunt. Een opkoken bovenveroorzaakt een sterke drukverlaging, waardoorook in de diepte het kookpunt bereikt wordt,een groote hoeveelheid water plotseling in dampovergaat en al het verzamelde water wordtuitgeworpen. Daarna volgt toestrooming vankoud grondwater, dat weer langzaam verwarmdwordt.
De vorm van het bekken en de toevoer-kanalen spelen ook een belangrijke rol. Hetneerstortende water verzamelt zich in bekkens;wieren scheiden er het kiezelzuur of de kool-zure kalk uit af, welke het aanvankelijk be-vatte. Zoo vormen zich rondom de g. dikwijlsfraaie sinterterrassen. Bouwstof wordt door hetbronwater aangevoerd. Bekende g. zijn de GrooteGeysir en de Strokkr (thans rustend) op Ijsland;de Tetarata en de Waimangoe op Nieuw-Zeeland(beide rustend), de Old Faithful, Beehive, Giant,Oastle, Riverside, enz. in het Yellowstonepark.
