Bismarck-Archipel, aan Duitschland toebehoorende eilandengroep ten N. en N.O. van Nieuw-Guinea, tusschen 141° en 156° O.L. en 0° 40'-6° 50' Z.Br. en bestaande uit meer dan 200 groote en kleine eilanden. De voornaamste hiervan zijn: Nieuw-Pommeren (Nieuw-Brittannië), Nieuw-Mecklenburg (Nieuw-Ierland), Nieuw-Hannover, St. Matthias, Nieuw-Lauenburg (Duke of York-eil.), de Admiraliteitseil., de Echiquier-eil., de Aua en Woewoeloegroep, de Anachoreteneil., de Hermiet-eil., de Gardner-eil. (Tabar), de Gerrit de Nys-eil. (Lihir) en de Groene-eil. (Nissan). Wanneer men ook de Duitsche Salomo-eil.
Boeka en Bougainville tot dezen Archipel rekent, heeft die in totaal een oppervlakte van rond 61.000 K.M2. De B. eil. zijn waarschijnlijk ontdekt in 1568 of 1595 door Alvaro Mendana de Neyra, daarna door Schouten en Le Maire in 1616. In 1884 werden ze tegelijk met N.O.-Nieuw-Guinea door Duitschland in bezit genomen. Ze verkregen in 1885 den naam Bismarck-archipel.De geologie van deze vulkanische eilandengroep is nog weinig onderzocht, doch schijnt op vroegeren onderlingen samenhang te wijzen. Het klimaat is tropisch, de gemiddelde jaartemperatuur (te Herbertshöhe) bedraagt 26.1° C, de regenval is zeer verschillend en wisselt af tusschen 1889 en 3489 m.M. Gezondheidstoestand vrij gunstig, tuberculose en ringworm komen veel voor. Flora en fauna doen aan Nieuw-Guinea denken, kokospalmen leveren het hoofdproduct: de copra; onder de zeedieren is de tripang belangrijk. Van de meeste eil. zijn alleen de kuststreken en dan nog vaak alleen oppervlakkig bekend, in de binnenlanden is nog veel niet onderzocht gebied. De bevolking, die op ± 190.000 zielen geschat wordt, behoort tot de Melanesiërs en schijnt te verdeelen te zijn in de meer ontwikkelde kustbewoners en lager staande stammen in de binnenlanden.
In hoofdzaak houdt de bevolking zich bezig met akkerbouw (jam’s, taro), de kustbevolking bovendien met vischvangst en scheepvaart in fraaie booten. Als ruilmiddel dient zelfvervaardigd schelpgeld. Kannibalisme en slavernij zijn nog niet uitgeroeid. De familieinrichting is matriarchaal. De godsd. begrippen bepalen zich tot voorouder- en geestengeloof waarbij geheimbonden (D o e k-d o e k) een grooten rol spelen; hierbij ook gemaskerde dansen. Onder de producten van kunstvaardigheid dienen zeer fraaie snijwerken te worden genoemd. Enkele Europeesche plantages, die naast kokospalmen ook koffie, caoutchouc, cacao en sisal verbouwen, werken met Chineesche en Maleische arbeiders. De bestuurszetel is gevestigd te Rabaul (Nieuw-Pommeren); op enkele eil. zijn zendingsstations van de Roomsch-Katholieke Missie van het H. Hart en van de Methodisten.
