Carl Spitteler, pseud. C.F.
Tandem, Zwitsers schrijver, *24.4.1845 Liestal (bij Bazel), ♰29.12.1924 Luzern. Spitteler was leraar en van 1890-92 redacteur van de Neue Züricher Zeitung. In 1919 ontving hij de Nobelprijs voor letterkunde. Als vernieuwer van het epos (in ritmisch proza of zesvoetige jamben) schiep hij een onchristelijk, pessimistisch en mythisch-heroïsch wereldbeeld en bracht hij een aan Nietzsche verwant monumentaal levensgevoel onder woorden. Hij is een belangrijk lyricus en balladendichter. Zijn psychologische novellen zijn sterk verwant aan Freuds psychoanalyse.
Werken: Prometheus und Epimetheus (2 dln. 1881; proza-epos, dat inhoudelijk, met zijn symbolische visioenen en relativerende ironie, maar ook formeel Nietzsche tot zijn Zarathustra inspireerde); poëzie: Extramundana (1883), Schmetterlinge (1889), Balladen (1896); novellen: Gustav (1892), Conrad der Leutnant (1898), Imago (1906), Die Mädchenfeinde (1907); epos: Olympischer Frühling (4 dln. 1900-06); redevoeringen: Unser schweizer Standpunkt (1914; bezorgde hem in Duitsland impopulariteit), Gottfried Keller (1919). Uitgave: Ges. Werke (11 dln. 1945-58); Kritische Schriften, door W. Stauffacher (1965).LITT. W. Stauffacher, Spittelers Lyrik (1950); J. Hermand, Spittelers ‘Imago’ (1955); W. Stauffacher, C. Spitteler, Biographie (1973).
