Ned. schilder, *ca.l580 Antwerpen, ♱26.8.1666 Haarlem; broer van Dirck →Hals. Hals, leerling van Karel van Mander, verbleef korte tijd in Antwerpen, waar hij Rubens schilderkunst leerde kennen.
Hals was een portretschilder en ook schilder van een aantal schuttersstukken. In zijn vroegste stukken (vanaf 1616) toonde hij reeds een veel grotere compositiegave dan bij de vroegere schilders van schuttersstukken voorkwam, o.m. doordat hij zijn personen tot levendige en aaneengesloten groepen wist te ordenen (b.v. Maaltijd van officieren van de Sint-Jorisdoelen, Frans Halsmuseum, Haarlem). Dit nieuwe gegeven, gecombineerd met een krachtig naturalisme, een scherpe observatie en een helder en bont koloriet, maakte zijn schilderijen tot een nog ongekende kunst. In de volgende jaren wist Hals hiermee een uitzonderlijke hoogte te bereiken. De latere jaren worden gekenmerkt door een grotere bezadigdheid, een dieper gevoel en door meer gematigde kleurenharmonieën: veelal zwart en wit met spaarzaam toegepast rood of geel (b.v.
Regenten en regentessen van het oudemannenhuis, ca. 1664, Frans Halsmuseum, Haarlem). Hij ontwikkelde een zeer persoonlijke, losse schildertrant: hij schetste zijn portretten in brede, virtuoos aangebrachte vegen en strepen. Waarschijnlijk schilderde hij zijn portretten direct, zonder voorstudies. Tekeningen van hem zijn niet bekend. Zijn veelzijdig talent kwam niet alleen tot uiting in zijn schuttersstukken en portretten, maar ook in zijn karakterstukken, zoals Malle Babbe (Staatliche Museen, Berlijn) en in voorstellingen van musicerende en zingende jongens (o.a. te Kassel en Berlijn). Zijn oeuvre omvat ca. 200 portretwerken en ca. 50 portretachtige genrestukken.
Tot zijn leerlingen behoorden o.a. D.Hals, A.Brouwer, A.van Ostade, P.Wouwerman en J.Leyster. →Haarlemse School. LITT. F.Dühlberg, F.Hals (1930); H.Luns, F.Hals (1946); N.S.Trivas, F.Hals (1941); cat. tent. Frans Hals, Frans Halsmuseum, Haarlem (1962); S.Slive, F.Hals (2 dln. 1971).
