erbarmelijk

betekenis & definitie

zeer gebrekkig, armoedig; meelijwekkend

uitspraak
[er-bar-muh-luk]

citaat
“Het kind Dickens leerde in Londen de zelfkant van het bestaan kennen, toen zijn vader door geldgebrek in de gevangenis belandde en hij op zijn twaalfde tien uur per dag onder erbarmelijke omstandigheden moest werken: in een schoensmeerfabriek langs de Theems, een rivier die de stank van dood en ontbinding met zich meevoerde.”
Bron: Erbarmelijk is afgeleid van (zich) erbarmen, dat ‘medelijden hebben met’ en ‘uit medelijden hulp verlenen’ betekent. Erbarmen is van oorsprong een Duits woord, dat is ontstaan als letterlijke vertaling van het Latijnse werkwoord miserere/misereri ‘medelijden hebben’. Dit Latijnse woord is afgeleid van miser ‘ongelukkig, arm’; de Duitse vertaling is daarom afgeleid van het woord arm, en wel door middel van het voorvoegsel b(e)- en de werkwoordsuitgang ¬-en: barmen. Later kwam daar nog een extra voorvoegsel er- voor en ontstond erbarmen.
Van het Latijnse miser stammen (via via) overigens ook de woorden misère ‘ellende’ en miserabel ‘ellendig, armoedig’ af.