v. (-s), (ook: veiligheidsstudie), analyse van het risico dat een bepaalde activiteit voor de directe en wijdere omgeving inhoudt.
© De methodiek van de risico-analyse is oorspronkelijk ontwikkeld ten behoeve van de ruimtevaart en de bouw van kerncentrales. Tegenwoordig wordt zij ook toegepast bij andere activiteiten, zoals LPG-aanlanding, transport van gevaarlijke stoffen, de bouw van een chemische procesinstallatie. Het doel van een risico-analyse is te komen tot een uitspraak over het nut of het risico van een maatregel resp. het nalaten daarvan. Zij dient zo als hulpmiddel bij de besluitvorming over het al dan niet nemen van die maatregel.
Bij een risico-analyse definieert men het begrip risico als het verwachte verlies ten gevolge van een gebeurtenis. Het risico is dus het produkt van ‘schade’ en de ‘kans op die bepaalde schade’. Het totale risico van een bepaalde activiteit is de som van alle risico’s uit de mogelijke ongewenste gebeurtenissen die bij die activiteit op kunnen treden. Dit betekent dat er bij een risico-analyse. veel verschillende aspecten komen kijken . Een risico-analyse verloopt dan ook in een aantal opeenvolgende stappen.
Men begint met de identificatie van de ongewenste gebeurtenissen. Dit is een technische aangelegenheid waarbij deskundigen aan de hand van de ontwerptekeningen een storingsanalyse maken.
Zij stellen de omstandigheden vast waaronder iets mis zou kunnen gaan en schatten hoe vaak die omstandigheden voor zullen komen. De volgende stappen van de risico-analyse verlopen alle in een zgn. ongevalsscenario, d.i. een zo volledig mogelijke beschrijving van de condities waaronder een bepaald ongeval plaatsvindt en wat de gevolgen ervan zijn. Voor het scenario van b.v. een breuk in een procesinstallatie waarbij een deel van de inhoud vrijkomt, stelt men de procesconditie vast op het moment van de breuk, de grootte en vorm van het gat en de duur van de uitstoot, en gaat men na hoe de uitgestoten stof zich buiten de installatie zal gedragen. Dit hangt o.m. af van de ruimte waarin de stof terechtkomt (open of gesloten, type bodem, temperatuur enz.), van de weersomstandigheden (windsnelheid en -richting, neerslag) en van het omringende gebied (huizen, velden, bossages enz.). Hierna bekijkt men het milieucompartiment waarin de ontsnapte stof terechtkomt: hoeveel mensen zijn er, wat doen zij, hoe oud zijn ze enz. Met behulp van al deze factoren kan men dan een schatting maken omtrent de intensiteit en duur van de blootstelling en aan de hand daarvan met behulp van de (theoretische) expositie-respons-relatie een schatting over de gevolgen van deze blootstelling. Uit deze gegevens volgt dan het risico.
Na de risico-analyse kan men overgaan tot de risico-evaluatie en het onderzoek naar eventuele aanvullende maatregelen. In de risico-evaluatie gaat men na hoe de bevolking in het desbetreffende gebied op het berekende risico zal kunnen reageren en de desbetreffende activiteit al dan niet aanvaardbaar zal vinden (risicobeleving). Vindt men het risico of de risicolast te groot, dan zal onderzocht moeten worden hoe de installatie of de omgeving door aanvullende maatregelen verder beveiligd kan worden. Gewoonlijk zullen de maatregelen in de installatie getroffen worden, maar soms kan men ook in het omringende gebied trachten de gevolgen van een eventueel ongeluk te verminderen (b.v. dijkjes om olietanks).
