Encyclopedie van de evolutiebiologie

Prof. Nico M. van Straalen (2019)

Gepubliceerd op 10-04-2020

Myelencephalon

betekenis & definitie

Verlengde merg; achterste van vijf achter elkaar gelegen embryonale hersenblaasjes bij gewervelde dieren; vormt de overgang van de hersenen naar het ruggenmerg; is betrokken bij de regulatie van de ademhaling

Bij alle gewervelde dieren bestaan de hersenen in aanleg uit vijf achter elkaar gelegen blaasjes, verwijdingen van het frontale uiteinde van de neurale buis. Het achterste en vijfde hersenblaasje, het myelencephalon, wordt gerekend tot de “achterhersenen”, die differentiëren onder invloed van signalen afkomstig van de cerebrale isthmus tussen het mesencephalon en het metencephalon. Aanvankelijk bestaan de achterhersenen uit een aantal onderdelen, genaamd rhombomeren, van elkaar gescheiden door lichte insnoeringen, maar deze verdwijnen later in de ontwikkeling. Het myelencephalon wordt ook medulla oblongata (verlengde merg) genoemd. De ventrikel van het myelencephalon loopt door als centraal kanaal in het ruggenmerg.

De ventrale bodem van het myelencephalon staat bekend als fossa rhomboidea (ruitvormige groeve); dit ligt direct achter (onder) de pons, het verdikte gedeelte van de hersenstam. De dorsale zijde van het myelencephalon is dun en sterk doorbloed. Via deze zgn. tela chorioidea staat het hersenvocht in contact met het bloed.

In het myelencephalon ontspringen de branchiale zenuwen, die bij de eerste Chordata over de kieuwbogen lopen. Bij zoogdieren innerveren ze het aangezicht, de tong, het strottenhoofd en grote delen van het lichaam inclusief de tussenribspieren, het middenrif en de darm. Het myelencephalon regelt samen met de pons de ademhaling. Door de reorganisatie van de halsregio en de afdaling van het strottenhoofd en het hart naar de borstkas hebben bij zoogdieren de branchiale zenuwen een heel ander verloop gekregen. Een bekend geval, waarin de voorouderlijke situatie doorwerkt tot in het lichaam van de mens, is de nervus laryngeus die de larynx innerveert.