De laatste van de vier eons waarin de aardgeschiedenis wordt onderverdeeld, lopend van 541 miljoen jaar geleden tot nu, waarin de era’s Paleozoïcum, Mesozoïcum en Cenozoïcum samengenomen worden
De vier eons van de aardgeschiedenis zijn:
- Hadeïcum, van het ontstaan van de aarde, 4,6 miljard jaar geleden (4,6 Ga BP), tot 4 Ga BP, waarin de aarde gloeiendheet was, zonder gesteentes.
- Archeïcum, vanaf 4 Ga BP tot 2,5 Ga BP, waarin de eerste gesteentes gevormd werden en ook het leven ontstond.
- Proterozoïcum, vanaf 2,5 Ga BP tot 541 miljoen jaar geleden, waarin aanvankelijk alleen bacteriën en Archaea leefden, de atmosfeer zich geleidelijk met zuurstof vulde en later ook de Eukaryota ontstonden.
- Fanerozoïcum, van 541 Ma BP tot nu.
Het Fanerozoïcum is het eerste eon waarin het leven duidelijk aanwezig is op aarde. Uit het Proterozoïcum zijn slechts summiere fossiele gegevens bekend van meercellige organismen (zie het lemma Ediacarium) en uit het Archeïcum hebben we alleen microfossielen van eencellige prokaryoten.
Men laat het Fanerozoïcum beginnen met het Cambrium, een periode die een “explosie” van leven markeert, bekend uit de fossielen van de Burgess Shale in Canada en de Chengjiang-fauna in China. Waarom zo’n plotselinge uitbarsting van leven ontstond is nogal onduidelijk. Men neemt aan dat er een lange periode aan vooraf ging waarin de hoofdgroepen van het leven wel bestonden maar nog niet opvallend waren en vele moleculaire herrangschikkingen ondergingen voordat ze succesvol konden worden en radiatie vertoonden.
Aan het begin van het Fanerozoïcum waren alle fyla van het dierenrijk al met hun bouwplan aanwezig maar de drie opeenvolgende era’s van het Fanerozoïcum (Paleozoïcum, Mesozoïcum en Cenozoïcum) hebben ieder hun kenmerkende levensvormen, onderbroken door grote extincties.
