STALPAERT (Daniël), bouwmeester, geb. te Amsterdam in 1615 als zoon van Pieter Stalpaert uit Brussel, schilder, en Mayken de Walperghe uit Antwerpen. Hij werd 29 Oct. 1648 tot stads-architect van Amsterdam aangesteld, als hoedanig hij de uitvoering van het stadhuis, dat door Jacob van Campen ontworpen was, heeft geleid.
Stalpaert, naijverig op den roem van van Campen, wist, zooals Everard Meyster het zegt ‘door 't lastigh roeren van sijn beck’ dien kunstenaar ‘de gunst der borgerheeren te ontstelen’, zoodat van Campen zich 1 Dec. 1654 aan het werk heeft onttrokken. Na dien tijd heeft Stalpaert de artistieke leiding gehad; dat veel afwijkingen van van Campens plannen plaats vonden, is aan hem toe te schrijven. Stalpaert is de ontwerper van de Oosterkerk te Amsterdam (1671), de kerk te 's Graveland (1665) de kerk te Oudshoorn, (1670) de voormalige Leidsche, Utrechtsche, Weesperen Muiderpoorten
te Amsterdam (1663), 's Lands Zeemagazijn te Amsterdam (1656), het Magazijn derO.I. Compagnie aldaar (1661, in 1822 gesloopt), het Weduwenhof te Amsterdam (1650) en het gebouw der Admiraliteit op het Prinsenhof dier stad (1661). Men schrijft hem ook de ontwerpen toe van verschillende andere amsterdamsche gebouwen, als het Nieuwe Zijds Huiszittenhuis (1649, nu gesloopt), het Oude Zijds Huiszittenhuis (1654, nu Arsenaal) en het Diaconieweeshuis (1657, nu gesloopt).
In 1663 gaf Stalpaert het plan der uitbreiding van Amsterdam als kopergravure in het licht. Zijn plannen voor 's Lands Zeemagazijn te Amsterdam zijn in 1656 door Nicolaas Visscher uitgegeven.
Wanneer Stalpaert gestorven is, bleef tot dusver onbekend. Op een lijst der stads-ambtenaren, in 1682 opgemaakt, komt zijn naam niet meer voor.
Omtrent de verhouding van Stalpaert tot van Campen zijn bijzonderheden te vinden in het eerste en tweede deel van Der Goden Landspel om Amersfoort, van 't nieuw Stad-Huys binnen Amsterdam, gespeelt en vertoont aldaarAnno 1655, door jonkheer Everard Meyster.
Weissman
