FOCANUS (Jacobus), ofFokkens, geb. 1584 wellicht te 's Hertogenbosch, aldaar overl. 11 Juli 1645, huwde 5 April 1615 met Sara de Witt, dochtervan Jacob de Witt (overl. 14 Dec. 1621), en derhalve vermaagschapt aan hetdordtsche geslacht der de Witten (zie M. Balen, Beschryvinge der stadt Dordrecht II, 1330-1332).
Uit dit huwelijk zijn drie zoons geboren. Na predikant geweest te zijn te Bleskensgraaf (1616) werd hij 8 Juli 1633 door ds. Junius, pred. te 's Hertogenbosch, te Vucht bevestigd, nadat de kerk eerst met geweld opengeslagen was, ‘alsoo de Paap met de sleutels sig 't soeke maakte’. Spoedig vluchtte de nieuwe leeraar, in zijne standplaats zich niet veilig gevoelend, naar den Bosch, waar hij zijn verder leven bleef, en, zoo zegt C. de Witt (in de leerrede: Eerste eeuwenfeest derClassis, 's Hertogenbosch 1741), ‘terwijl hij geen gelegentheit hadde, om zyne Gemeinte met de levendige stemme te onderrigten, heeft zijn werk gemaakt van te stichten met de penne, gelijk zoo verscheidene werkjens zoo in het latijn als nederduitsch van zijn E. zijn uitgegeven, alle voor het meest daarop uitkomende, om de dwaalgevoelens der Roomsche Kerk tegen te gaan’. Hij bleef echter in naam predikant van Vucht en werd 10 Aug. 1643 emeritus. Voetius (Dispp. select. IV, 96) roemt zijne kennis zeer.
Zijne werkjes zijn: Adoni-Beseck cfLex Talionis enz. (Delft 1629, Pamfl. Knuttel
no. 3922); Fuga e Babylone etc. (1635). Een exemplaar van den derden druk, Gorinchem 1679, bezit de bibliotheek van het Prov. Genootschap in Noord-Br.; verder: Disputatio de ratione studiorum (Dordr. 1639); Trouhartigewaarschouwinge (1634); Kortende suyverlyck Boecxken; eenen brief aan eenen Roomsch catholycken burger van 's Hertogenbosch; een tractaet van de Misse; hantboecxken voor de catholycken en extractum romano-catholicum ofte ontdekkinge des pausdoms (Dordr. 1644).
Zie:J.van Oudenhoven, Beschrijvinge van de Meyerye (Amst. 1649) 64 en 65; Paquot, Mémoires III, 544; Glasius, Godgeleerd Nederland in voce; Meindersma, De Gereform. Gem. te 's Hertogenbosch 1629-1635 (Zalt-Bommel 1909) 244-246 en dezelfde in Nederl. Archief voor KerkgeschiedenisVII (1909) 128.
Meindersma
