Monumenten in Nederland: Zuid-Holland

Ronald Stenvert, Chris Kolman, Saskia van Ginkel-Meester, Elisabeth Stades-Vischer, Sabine Broekhoven en Ronald Rommes (2004)

Gepubliceerd op 02-01-2020

Woonhuizen in 's-Gravenhage

betekenis & definitie

Woonhuizen. Verschillende panden in de Haagse binnenstad hebben achter hun 17de-, 18de- of 19de-eeuwse gevel een oudere kern behouden.

Deze bestaat veelal uit een (overwelfde) kelder en soms nog een spiltrap, samengestelde balklagen en/of een kapconstructie uit de 15de of 16de eeuw. Laat-middeleeuwse kelders zijn te vinden bij de later verbouwde of herbouwde huizen Korte Voorhout 1 (15de eeuw), Westeinde 15 (15de eeuw; onderdeel Agnietenklooster), Westeinde 30 en 33, Hoogstraat 28, 32 en 34, Lange Voorhout 17 (eind 15de eeuw) en Noordeinde 72 (midden 16de eeuw).

De oostelijke dwarsvleugel van Westeinde 40 bevat zowel een kelder als houtconstructies uit de tweede helft van de 15de eeuw en behoorde mogelijk bij het St.-Barbaraklooster. De oostvleugel van het later sterk verbouwde huis Westeinde 20 stamt uit de 15de of 16de eeuw.

Achter de 18de-eeuwse lijstgevel van het huis Nobelstraat 1a-b gaat een rond 1500 door Jacob Pijnsen, advocaat-fiscaal van het Hof van Holland, gebouwd huis schuil. Van dat van de rooilijn terugliggende huis resteert een onderkelderde vierkante toren die op de verdieping een gewelf met laat-16de- of vroeg-17de-eeuws stucwerk heeft.

Het interieur bevat verder samengestelde balklagen op zandstenen consoles met gebeeldhouwde wapens. Als voorbeelden van de vele later verbouwde huizen met een 16dedan wel 17de-eeuwse kern noemen we verder enkel het onderkelderde dwarse huis Oude Molstraat 30, het deels gepleisterde hoekpand Oude Molstraat 36 en de met een in vakwerk uitgevoerde scheidingswand gekoppelde huizen Oude Molstraat 22 en 24.

De 16de- of 17de-eeuwse kern van het hoekpand Lange Voorhout 10 blijkt vooral bij de in gele baksteen uitgevoerde zijtrapgevel. De voorgevel en tweelaags hoekaanbouw van dit ingrijpend gerestaureerde gebouw dateren uit de 18de eeuw.

< >