Monumenten in Nederland: Zuid-Holland

Ronald Stenvert, Chris Kolman, Saskia van Ginkel-Meester, Elisabeth Stades-Vischer, Sabine Broekhoven en Ronald Rommes (2004)

Gepubliceerd op 02-01-2020

Woonhuizen in Oud-Beijerland

betekenis & definitie

Woonhuizen. De oudste huizen staan aan de Havendam en de Voorstraat.

Mogelijk nog laat-16de-eeuws is de tot puntgevel gewijzigde, gepleisterde gevel van West-Voorstraat 12 met bij de verdieping geprofileerde ontlastingsbogen die op gebeeldhouwde koppen rusten. Een vergelijkbare detaillering heeft de maniëristische trapgevel van Havendam 8.

De geblokte ontlastingsbogen met driepasvorm in het boogveld vertonen verwantschap met de zogenoemde ‘Dordtse gevels’. Bij het 17de-eeuwse pand Havendam 7 heeft men de trapgevel rond 1960 gereconstrueerd.

Ook achter de puntgevel van Oost-Voorstraat 40 bevindt zich vermoedelijk een 17de-eeuwse kern en gezien de hoge kap heeft mogelijk ook West-Voorstraat 14 een laat-16de-eeuwse of 17de-eeuwse kern. De huidige gepleisterde gevel met bossagewerk dateert echter uit circa 1860.

De rond 1800 gebouwde huizen West-Voorstraat 8 en 11, voorzien van sobere pronkrisalieten met doekfestoen en stoeppalen, zijn ontworpen in late Lodewijk XVI-stijl. Empire-vormen vertonen het snijlicht en de stoeppalen van het huis West-Voorstraat 10, dat in de rechter zijmuur is gedateerd ‘1829’.

Het rond 1850 gebouwde hoekpand Marktplein 4-6 heeft een voor die tijd karakteristieke hoekafschuining. Monumentale gepleisterde gevels met attiekverdieping en sobere neoclassicistische vormen tonen de huizen West-Voorstraat 6 en 7.

De laatste gevel is uitgevoerd met een geleding van dorisch vormgegeven smalle muurdammen.

Ongepleisterde sobere neoclassicistische gevels hebben de huizen Havendam 15, 16 en 24 uit circa 1860.

Uit dezelfde tijd zijn de gepleisterde ingezwenkte lijstgevels van Havendam 5 en Molendijk 88-90. De met een attiekverdieping uitgevoerde forse notabelenwoning West-Voorstraat 1 bezit een gepleisterde eclectische voorgevel uit circa 1865.

Vergelijkbaar, maar ongepleisterd, is het eclectische woonhuis Molendijk 92 (circa 1875). Rond 1885 verrezen de overwegend sober neoclassicistische herenhuizen Bijl 5-11.

Voorbeelden van middenganghuizen met een rijke neorenaissance-topgevel boven de ingang zijn Steenenstraat 14 (circa 1895) en Ooststraat 20 (circa 1900); sobere middenganghuizen zijn Steenenstraat 15 (circa 1900) en Steenenstraat 23 (1903). Door het kleurrijke materiaalgebruik is het huis Oostdijk 101 (circa 1910) verwant aan de jugendstil.Fantasievol is de topgevel van Koninginneweg 55 (1911). Rationalistische details zijn zichtbaar bij het herenhuis Beneden Molendijk 29 (1920), het huis Koninginneweg 75 (circa 1920) vertoont expressionistische details en het huis Koninginneweg 31 (circa 1930) heeft zakelijk-expressionistische details. Uit 1931 dateert de volkswoningbouw aan de Prins Hendrikstraat 4-10/7-15.

< >